کارگران در تمام دنیا جزء اقشار کم درآمد جامعه محسوب می شوند. به همین دلیل اکثر دولت ها تلاش می کنند تا با وضع قوانین مختلف حداقل مبلغ دریافتی کارگران را افزایش دهند. یکی از مزایایی که شامل حال تمامی کارگران می شود، سنوات است. حق سنوات نیز مانند دیگر مزایای کارگران مانند اضافه کاری باید توسط کارفرما به کارگر پرداخت شود و پرداخت نکردن آن تخطی از قانون محسوب می شود. درمورد اینکه آیا پایه سنوات در اضافه کاری محاسبه می شود یا خیر، ادامه مقاله را مطالعه کنید. در این مقاله درمورد حق سنوات و نکات مرتبط با آن توضیح داده شده است.

پایه سنوات چیست؟

پایه سنوات در واقع مبلغی است که به کارگران بعد از بیش از یک سال سابقه کاری اعطا می شود. این مبلغ توسط شورای عالی کار به عنوان جبران کمبود حقوق به کارگرانی که حداقل دستمزد را دریافت می کنند، داده می شود. برای اینکه متوجه شوید پایه سنوات چیست و آیا پایه سنوات در اضافه کاری محاسبه می شود یا خیر، باید گفت پایه سنوات جزئی از مزد است که در محاسبه عیدی، سنوات پایان خدمت، اضافه کاری ها، فوق العاده ماموریت ها، مرخصی های استفاده نشده و غیره به کارگر پرداخت می شود.

چه کسانی می توانند پایه سنوات را دریافت کنند؟

تا قبل از سال 92 برای اینکه پایه سنوات به چه کسانی تعلق بگیرد، قانون مشخصی وجود نداشت. به همین دلیل در هنگام پرداخت حقوق به کارگرانی که فاقد قرارداد های رسمی بودند، گاهی اوقات پایه سنوات تعلق نمی گرفت. اما بعد از سال 92، طبق بخشنامه ای که توسط وزارت کار به تمامی کارگاه ها و کارخانه های بزرگ و کوچک فرستاده شد، کارفرمایان در پرداخت پایه سنوات نباید هیچ گونه تفاوتی بین کارگرانی که قرارداد های رسمی دارند و آن هایی که قرارداد رسمی ندارند، قائل شد.

به همین درمورد اینکه آیا پایه سنوات در اضافه کاری محاسبه می شود باید گفت که پرداخت پایه سنوات برای تمامی کارگران الزامی است. البته باید به این موضوع نیز اشاره کرد کارگرانی که سابقه کاری کمتر از یک سال دارند، میزان مبلغ پایه سنواتی که دریافت خواهند کرد، براساس میزان کارکرد و روز های فعالیت آن ها خواهد بود.

نحوه پرداخت پایه سنوات و اضافه کار

پرداختی پایه سنوات کارگران بر اساس فرمول زیر است:

پایه سنوات ماهانه تقسیم بر 30 ضرب در کارکرد ماه

برای اینکه بهتر بدانید آیا پایه سنوات در اضافه کاری محاسبه می شود یا خیر و اینکه نحوه پرداخت آن چگونه است، به مثال زیر دقت کنید. فکر کنید که کارگری به عنوان سرپرست تولید یک مجموعه به صورت توافقی حقوق 1000000 ریال را دریافت می کند. پایه سنوات این فرد نیز روزانه 75000 ریال و فوق العاده سرپرستی او نیز ماهانه 3000000 ریال است.

حال اگر این کارگر در یک ماه 250 ساعت کار کرده باشد، پایه سنوات و حقوق اضافه کاری او را می توان در چهار مرحله ساده به دست آورد:

  • محاسبه میزان اضافه کاری

میزان ساعت کاری یک کارگر در یک ماه 191 ساعت است. پس برای اینکه متوجه شوید آیا پایه سنوات در اضافه کاری محاسبه می شود یا خیر، ابتدا باید 250 ساعت را از 191 ساعت کم کنیم که 59 ساعت باقی می ماند. این 59 ساعت میزان اضافه کاری کارگر است.

  • محاسبه مزد روزانه و ساعتی کارگر

در مرحله بعد باید برای به دست آوردن مزد کارگر، مزد روزانه، پایه سنوات و و فوق العاده سرپرستی روزانه با هم جمع شوند که می شود ریال 1175000= 100000+75000+1000000

این میزان مزد یک روز کارگر است. حال اگر آن را در 7.33 تقسیم کنیم، عدد 160300 به دست می آید که مزد یک ساعت کارگر است.

  • محاسبه هر ساعت اضافه کار

نحوه محاسبه اضافه کار کارگر نیز با ضریب 1.4 محاسبه می شود. یعنی حال که مزد ساعتی کارگر 160300 به دست آمده است، می توان با ضرب آن در 1.4 میزان حقوق هر ساعت اضافه کاری کارگر را به دست آورد که 224420 ریال می شود. درواقع ضریب 1.4، میزان حقوق به علاوه 40 درصد اضافه کاری است.

  • محاسبه اضافه کار ماهانه

بعد از محاسبه هر ساعت اضافه کار فرد، برای به دست آوردن میزان پرداختی اضافه کاری کارگر در یک ماه، تنها کافی است که میزان ساعات اضافه کاری او را در عدد 224420 ضرب کنیم که عدد 13240780 به دست می آید. پس می توان گفت که میزان اضافه کاری این کارگر در این مثال برای یک ماه 13240780 ریال خواهد بود.

پایه سنوات چیست و چه تفاوتی با حق سنوات دارد؟

درمورد اینکه آیا پایه سنوات در اضافه کاری محاسبه می شود یا خیر باید ابتدا با پایه سنوات به خوبی آشنا شد. پایه سنوات در واقع یک کمک هزینه است که همراه حقوق پایه به کارگران همراه دستمزدی که دریافت می کنند پرداخت می شود. پایه سنوات را می توان هزینه جانبی دستمزد دانست که مقدار آن هر ساله توسط وزارت کار تغییر می کند.

این که هر سال هر کارگر چقدر پایه سنوات خواهد داشت، وزارت کار تعیین می کند و هیچ گاه میزان آن ربطی به میزان دستمزد ندارد. برای مثال ممکن است که حداقل حقوق تعیین شده توسط وزارت کار هر سال تغییر کند. اما پایه سنوات ممکن است ثابت بماند و تغییری در آن ایجاد نشود. برای مثال در سال های 96 و 97، تغییری در پایه سنوات کارگران ایجاد نشد.

در ضمن همانطور که اشاره شد آیا پایه سنوات در اضافه کاری محاسبه می شود یا خیر، گفته شد که تمامی کارگران یعنی چه کارگران رسمی و چه کارگران غیر رسمی می توانند از پایه سنوات بهره ببرند. همچنین آن دسته از کارگرانی که در کارگاه های طبقه بندی مشاغل هستند نیز طبق فرمول مشخص شده وزارت کار می توانند میزان سنوات مخصوص خود را دریافت کنند.

درمورد اینکه حق سنوات چیست و چه تفاوتی با پایه سنوات دارد باید گفت آن دسته از کارفرما هایی که طرح طبقه بندی مشاغل ندارند، باید به کارگران خود حق سنوات پرداخت کنند. البته حق سنوات تنها به کارگرانی تغلق خواهد گرفت که حداقل یک سال سابقه کاری در کارگاه مورد نظر را داشته اند. این یک سال سابقه کاری می تواند هم دائم و هم موقت باشد.

درمورد اینکه آیا پایه سنوات در اضافه کاری محاسبه می شود یا نه باید گفت پایه سنوات را همراه با اضافه کاری پرداخت می کنند. اما نحوه پرداخت حق سنوات فرق دارد و همین باعث ایجاد تفاوت بین این دو می شود. در واقع حق سنوات و مزایای آن تنها در زمان اتمام کار و قطع همکاری بین کارگر و کارفرما و یا پایان سال پرداخت می شود. میزان مبلغ آن نیز همیشه معادل یک ماه آخرین مزد دریافتی ثابت کارگر است.

نکات مهم در رابطه با نحوه پرداخت پایه سنوات

حال که به سوال «آیا پایه سنوات در اضافه کاری محاسبه می شود» پاسخ دادیم، باید گفت که در رابطه با پرداخت پایه سنوات یک سری نکات مهم وجود دارد. طبق بخشنامه ای که از شورای عالی کار منتشر شده است، این نکات شامل موارد زیر می شود:

  • دانشجویان و دانش آموزانی که در تابستان مشغول به کار می شوند نمی توانند پایه سنوات دریافت کنند.
  • سنوات خدمت یا همان حق سنوات با پایه سنوات تفاوت دارد. طبق ماده 24 قانون کار کارفرما موظف است که حق سنوات را که معادل حقوق آخرین ماه کارگر است، در پایان کار به کارگر پرداخت کند.
  • اگر در یک کسب و کار مدیر یا کارفرما عوض شود، هیچ تفاوتی در نحوه پرداخت سنوات کارگران ایجاد نخواهد شد. بلکه کارفرمای جدید موظف است سنوات کارگرانی را که به مدت یک سال سابقه کار در محل مورد نظر دارند، به طور کامل پرداخت کند.
  • درمورد اینکه آیا پایه سنوات در اضافه کاری محاسبه می شود و اینکه کارگرانی که کمتر از یک سال سابقه کاری دارند چگونه سنوات دریافت می کنند، باید گفت پایه سنوات کارگران با کمتر از یک سال سابقه کاری، بستگی به میزان کارکردشان دارد. برای محاسبه میزان حقوق این دست از افراد باید به تبصره هایی که در این زمینه وجود دارد، مراجعه کرد.
  • کارگرانی که محل کار خود را ترک می کنند و از مجموعه کار جدا می شوند نیز باید حق سنوات شان پرداخته شود. البته تا قبل از بخشنامه درمورد پرداخت سنوات این دسته از کارگران ابهاماتی وجود داشت؛ اما بعد از ارائه بخشنامه توسط وزارت کار، سنوات این دست از کارگران نیز باید تحت هر شرایطی توسط کارفرما کامل و تمام پرداخته شود. حتی اگر خود کارگر نیز به نگرفتن پایه سنوات رضایت دهد، کارفرما باز هم مجبور است این مبلغ را پرداخت کند. زیرا پایه سنوات یکی از مزیت های اجباری به حساب می آید.

نتیجه گیری

از آن جایی که کارگران جزء قشر ضعیف و آسیب پذیر جامعه محسوب می شوند، وزارت کار تلاش کرده است تا با وضع قوانین مختلف تا حد امکان از کارگران حمایت کند. یکی از قوانین مهمی که برای حمایت از کارگران وضع شده است، پایه سنوات است. برای اینکه بیشتر با پایه سنوات آشنا شوید، در این مقاله درمورد اینکه سنوات چیست و اینکه آیا پایه سنوات در اضافه کاری محاسبه می شود یا خیر توضیح دادیم.