یکی از سوالاتی که برای کارگرانی که به اضافه کاری مشغول هستند پیش می آید، این است که آیا اضافه کاری مشمول مالیات است یا خیر؛ زیرا حقوق اضافه کاری حدود 40 درصد بیشتر از حقوق پایه کارگر است و همین باعث می شود که افراد فکر کنند که آیا اضافه کاری مالیات دارد یا خیر. در واقع طبق قوانین جدید، اضافه کاری نیز مالیات دارد. برای اینکه بدانید مالیات چگونه و چقدر روی آن لحاظ می شود، در ادامه مقاله با ما همراه باشید. در این مقاله در مورد مالیات اضافه کاری توضیح داده شده است.
در مورد اینکه آیا اضافه کاری مشمول مالیات است و آیا قوانینی در مورد مالیات بر پاداش و کارانه وجود دارد باید گفت، از آن جایی که کارانه جزء موارد انگیزشی برای کار محسوب می شود، مشمول مالیات نخواهد شد؛ زیرا کارانه مبلغی است که در ازای پیشرفت در کار به کارکنان پرداخت خواهد شد. برای مثال اگر فرد همیشه به موقع در سر کار حاضر می شود و نظم کاری را رعایت می کند، سرویس مخصوصی در اختیارش قرار خواهد گرفت و یا اینکه هزینه های مهد کودک فرزندان او توسط کارفرما پرداخت خواهد شد. تمامی این موارد به نوعی یک انگیزه برای پیشرفت در کار به حساب می آیند و مالیات شامل حال آن نمی شود. اما هر چیز دیگری که در راستای شغل باشد، مانند اضافه کاری، مشمول مالیات خواهد شد.
تا این جا در مورد اینکه آیا اضافه کاری مشمول مالیات است یا خیر توضیح دادیم و متوجه شدیم از آن جایی که اضافه کاری مربوط به مزایای رفاهی و انگیزشی نمی شود، درآمد حاصل از آن مشمول مالیات است. اما برای آشنایی بیشتر بهتر است که با مالیات و قوانین مربوط به آن آشنا شوید. در واقع مالیات یک هزینه مالی اجباری یا نوعی خراج است که توسط سازمان های دولتی برای تامین هزینه های مختلف عمومی و یا هزینه های دولت به اشخاص حقیقی یا حقوقی تحمیل می شود. مالیات، مبلغ پرداختی واجبی است و عدم پرداخت آن، فرار از آن و یا مقاومت در برابر پرداخت آن جرم محسوب می شود و مجازاتی را برای فرد در پی خواهد داشت.
این که آیا اضافه کاری مشمول مالیات است باید گفت که تمامی افراد حقیقی و حقوقی ایرانی و غیر ایرانی که به نحوی در ایران درآمد دارند، مشمول قوانین مالیات هستند و اضافه کاری نیز از این قائده مستثنی نیست. مالیاتی که در ایران گرفته می شود، به دو دسته تقسیم می شود:
مالیات بر حقوق چگونه است؟
در چندین سال گذشته درباره اینکه مالیات چگونه روی فیش های حقوقی لحاظ شود، اختلاف های زیادی وجود داشته است. به همین دلیل برای ایجاد یک قانون کلی طبق شماره دیوان 601 عدالت اداری در سال 89 این ابهامات به طور کامل رفع شد. طبق این قانون، مصادیق حقوق و مزایایی که شامل کسر مالیات می شود، در موضوع ماده 82 قانون مالیات های مستقیم و ماده 83 آن به طور کامل شرح داده شده است که مبالغی به کارکنان دولت تحت عنوان هزینه مهد کودک، یارانه غذا، ایاب و ذهاب، بن کالا و دیگر موارد به عنوان مصادیق قانون شامل مالیات نمی شوند. البته برای اینکه بدانید آیا اضافه کاری مشمول مالیات است یا خیر باید گفت، تا چندی پیش درباره مواردی مانند کمک هزینه های مسکن، کارانه ها و به خصوص اضافه کاری اختلافاتی وجود داشته است. به همین دلیل برای از بین بردن این ابهامات در 5 دی ماه سال 1400 معاونت ریاست جمهوری ابلاغیه ای را به سازمان امور مالیاتی ارسال کرده است که تمامی سوالات و ابهامات در مورد مالیات بر حقوق و مزایای کارکنان را از بین می برد. در پاسخ به اینکه آیا اضافه کاری مشمول مالیات است یا خیر، باید گفت که طبق این ابلاغیه تمامی مواردی که به عنوان مزایای رفاهی و انگیزشی محسوب می شوند مانند حق مسکن خواروبار، حق اولاد، هزینه های مهد کودک، یارانه غذا، هزینه ایاب و ذهاب چنانچه از حد خاصی عبور نکند، مشمول مالیات نخواهد شد. همچنین پاداشی که برای افزایش تولید و سود سالانه طبق تبصره 3 ماده 36 به افراد پرداخت می شود، به دلیل ایجاد انگیزه برای تولید بیشتر، بالا بردن کیفیت محصولات، تقلیل ضایعات و همچنین افزایش علاقه مندی به افزایش حقوق کارگران طبق آیین نامه مصوب وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی شامل مالیات نمی شود. در مورد این که آیا اضافه کاری مشمول مالیات است یا خیر باید به ابلاغیه ریاست جمهوری که در تاریخ 5 دی ماه 1400 منتشر شده است اشاره کرد. طبق این ابلاغیه از آن جایی که اضافه کاری از مزایای رفاهی و انگیزشی محسوب نمی شود، مشمول مالیات است. در واقع هر نوع پرداختی که تحت عنوان شغل نباشد، مشمول مالیات نخواهد شد. اما از آن جایی که اضافه کاری عنوان شغلی محسوب می شود، مشمول مالیات خواهد شد. به همین دلیل است که مواردی مانند هزینه ایاب و ذهاب و کمک هزینه های مهد کودک که به شغل مربوط نیستند مشمول مالیات نیستند. در مورد مالیات ناشی از درآمد اضافه کار باید گفت که هیچ قانون مستقیمی وجود ندارد و دریافت مالیات بر اساس قوانین بند 2 ماده 1 و همچنین ماده 82 و 83 قانون مالیات های مستقیم انجام می شود.آیا کارانه و پاداش مشمول مالیات است؟
در مورد اینکه آیا اضافه کاری مشمول مالیات است و آیا قوانینی در مورد مالیات بر پاداش و کارانه وجود دارد باید گفت، از آن جایی که کارانه جزء موارد انگیزشی برای کار محسوب می شود، مشمول مالیات نخواهد شد؛ زیرا کارانه مبلغی است که در ازای پیشرفت در کار به کارکنان پرداخت خواهد شد. برای مثال اگر فرد همیشه به موقع در سر کار حاضر می شود و نظم کاری را رعایت می کند، سرویس مخصوصی در اختیارش قرار خواهد گرفت و یا اینکه هزینه های مهد کودک فرزندان او توسط کارفرما پرداخت خواهد شد. تمامی این موارد به نوعی یک انگیزه برای پیشرفت در کار به حساب می آیند و مالیات شامل حال آن نمی شود. اما هر چیز دیگری که در راستای شغل باشد، مانند اضافه کاری، مشمول مالیات خواهد شد.
نظر هیئت تخصصی مالیاتی در مورد مالیات اضافه کار
در پاسخ به پرسش اضافه کار مشمول مالیات است یا خیر باید به نظر هیئت تخصصی مالیات اشاره کرد. بر اساس نظر هیئت تخصصی مالیاتی، بانکی دیوان عدالت اداری به موجب بند 2 قانون مالیات های مستقیم که در سال 1366 به تصویب رسیده است، هر شخص حقیقی ایرانی مقیم ایران نسبت به کلیه درآمد هایی که در ایران یا خارج از ایران دارد، مشمول مالیات خواهد شد. همچنین بر اساس ماده 82 قانون نام برده شده، درآمد شخصی حقیقی که در خدمت شخص دیگری (چه حقوقی و چه حقیقی) کار می کند و مزد دریافت می کند، مزد او مشمول مالیات بر درآمد حقوق خواهد شد. بر اساس ماده 83 قانون مالیات های مستقیم، مالیات درآمد بر حقوق عبارتند از حقوق مقرری، مزد یا حقوق اصلی ای که کارگر دریافت می کند. بر اساس قانون کار نیز ارجاع اضافه کاری تنها با شرایط زیر مجاز است:- موافقت کارگر
- تضمین پرداخت 40 درصد مبلغ بیشتر براساس حقوق پایه برای هر ساعت کاری
آشنایی بیشتر با مالیات و قوانین آن
تا این جا در مورد اینکه آیا اضافه کاری مشمول مالیات است یا خیر توضیح دادیم و متوجه شدیم از آن جایی که اضافه کاری مربوط به مزایای رفاهی و انگیزشی نمی شود، درآمد حاصل از آن مشمول مالیات است. اما برای آشنایی بیشتر بهتر است که با مالیات و قوانین مربوط به آن آشنا شوید. در واقع مالیات یک هزینه مالی اجباری یا نوعی خراج است که توسط سازمان های دولتی برای تامین هزینه های مختلف عمومی و یا هزینه های دولت به اشخاص حقیقی یا حقوقی تحمیل می شود. مالیات، مبلغ پرداختی واجبی است و عدم پرداخت آن، فرار از آن و یا مقاومت در برابر پرداخت آن جرم محسوب می شود و مجازاتی را برای فرد در پی خواهد داشت.
این که آیا اضافه کاری مشمول مالیات است باید گفت که تمامی افراد حقیقی و حقوقی ایرانی و غیر ایرانی که به نحوی در ایران درآمد دارند، مشمول قوانین مالیات هستند و اضافه کاری نیز از این قائده مستثنی نیست. مالیاتی که در ایران گرفته می شود، به دو دسته تقسیم می شود:
- مالیات های مستقیم
- مالیات های غیر مستقیم
مالیات مستقیم چیست؟
مالیات مستقیم رایج ترین نوع دریافت مالیات از افراد حقیقی و حقوقی است. به همین دلیل است که مالیات حقوق اضافه کاری از نوع مالیات مستقیم است. مالیات مستقیم به نوعی از مالیات گفته می شود که بدون هیچ گونه واسطه ای از افراد اخذ می شود. در صورتی که غیر از این باشد، مالیات از نوع غیر مستقیم محسوب خواهد شد.مالیات مستقیم چگونه مشخص می شود؟
بعد از پاسخ به این سوال که آیا اضافه کاری مشمول مالیات است ، باید بدانید که مالیات های مستقیم چگونه مشخص می شوند. در واقع برای گرفتن مالیات مستقیم دو راه وجود دارد:- مالیات مقرر بر دارایی اشخاص
- مالیات مقرر بر درآمد اشخاص
- مالیات مقرر بر دارایی اشخاص
- مالیات مقرر بر درآمد اشخاص
- در روش اول، در صورتی که فرد چندین منبع درآمد داشته باشد، مالیات تمام آن ها به صورت جداگانه حساب و دریافت خواهد شد؛ زیرا در صورتی که فرد در حوزه های مختلفی مشغول به کار باشد، ممکن است قوانین مختلفی برای درآمد هر کدام از آن ها لحاظ شود.
- اما در روش دوم از مجموع کل منابع درآمد افراد، مالیات گرفته می شود. در این روش، ابتدا میزان درآمدی که یک فرد در طول یک سال به دست می آورد را حساب می کنند. بعد از آن میزان مالیاتی که بر روی درآمد یک سال فرد باید حساب شود را حساب می کنند و سپس از آن کسر می کنند.
