یکی از اصلی ترین و مهم ترین چالش های حسابداران، بررسی مبلغ حقوق کارگران و کارمندان است. برای این که مبلغ پرداختی به درستی حساب شود، تنها لازم است ساعت های روزهایی را که کارکنان در محل کار حضور داشته و فعالیت کرده اند، در نظر بگیرید. توجه داشته باشید که مبلغ روز های تعطیل معمولا بیشتر از روز های عادی محاسبه می شود. به عنوان مثال، کارگری که در روزهای جمعه و تعطیلات رسمی کار می کند، در پایان ماه حقوق بالاتری نسبت به شخصی که هیچ اضافه کاری نداشته و تنها در ساعات معمول سرکار بوده است، دریافت خواهد کرد. اگر در زمینه محاسبه دقیق اضافه کار روز تعطیل سوالاتی در ذهن خود دارید، پیشنهاد می کنیم ادامه مطلب را از دست ندهید. در ادامه قصد داریم تمام قوانین مرتبط با اضافه کاری مخصوصا اضافه کاری در روز های تعطیل را برای شما مورد بررسی قرار دهیم.
منظور از اضافه کاری چیست؟
برای بررسی نحوه محاسبه اضافه کار روز تعطیل ، لازم است ابتدا معنا و مفهوم اضافه کاری را دریابیم. هر کارگری طبق قوانینی که وزارت کار معین کرده است باید حدود ۸ ساعت در طول یک روز و ۴۴ ساعت در طول یک هفته کار کند. برخی از کارگران که سختی کار برای آن ها در نظر گرفته می شود باید شش ساعت در روز و حدود ۳۶ ساعت در هفته کار کنند. اگر کارگری بیشتر از ساعات تعیین شده در طول روز و هفته کار کند مابقی آن به صورت اضافه کاری برایش در نظر گرفته می شود. اضافه کاری نیز قوانین خاص خود را دارد و محاسبه آن در روزهای تعطیل و روزهای عادی متفاوت است.
شرایط اضافه کاری
به طور معمول برای محاسبه اضافه کاری لازم است مبلغی را که برای یک ساعت کار عادی به کارگر می پردازید، به چهل درصد آن اضافه کنید تا دریافتی کلی او مشخص شود. نکته قابل ذکر آن که هیچ کارگری نباید بیشتر از ۴ ساعت در طول یک روز اضافه کار کند؛ مگر آنکه کارفرما و کارگر هر دو در این موضوع اتفاق نظر داشته باشند. در غیر این صورت، کار آن کارگر خلاف قوانین است و در این حالت، شرکت شما از سوی قانون وزارت کار جریمه شود. در آخر نیز باید به یکی از مهم ترین مسائل، یعنی رضایت کارگر اشاره کنیم. همه کارگران باید با خواست خود برای اضافه کاری حاضر شوند و هیچ مافوقی حق ندارد نظر خودش را در این زمینه به آن ها تحمیل کند.
روز های تعطیل کارگران
درمورد محاسبه اضافه کار روز تعطیل ، این نکته لازم به ذکر است که به طور کلی برخی از مناسبت های مختلف مانند اعیاد، شهادت ها به عنوان تعطیلات رسمی شناخته می شوند. همچنین جمعه ها نیز برای تمام افراد در طول هفته تعطیل است و در کنار آن ها روز کارگر را داریم و این روز هم یکی دیگر از روز های تعطیل در طول سال به حساب می آید. در ادامه مطلب هر یک را به طور دقیق و با جزئیات کامل بررسی می کنیم:
قانون کار برای تمام کارگران یک روز در هفته را به طور کامل تعطیل اعلام کرده است تا در آن روز استراحت کنند و در هفته آینده با نشاط بیشتری کار خود را از سر گیرند. این روز در واقع روز تعطیلی است که کارگران دستمزدش را دریافت می کنند؛ زیرا بسیاری از آن ها نگران هزینه های امرار معاش خود هستند و ممکن است با تصور این که با استراحت، دستمزدی دریافت نمی کنند، از این روز تعطیل صرف نظر کنند. این در حالی است که هر انسانی برای کسب مجدد قوای خود و ادامه کار به استراحت نیاز دارد؛ به همین دلیل طبق ماده 26 قانون وزارت کار، دستمزد کارگران در روز های جمعه نیز محاسبه می شود.
با تمام این اوصاف بسیاری از مشاغل هستند که حتی در روزهای تعطیل نیز باید به کار کردن مشغول باشند؛ زیرا حضور آن ها برای آرامش یک کشور ضروری است. به عنوان مثال، مشاغلی که به آب، برق، گاز مرتبط اند یا مشاغلی مانند اورژانس و آتش نشانی که جان مردم در گرو حضور آن هاست، لازم است در روزهای تعطیل نیز از کار دست نکشند. در این صورت آن ها می توانند جمعه را نیز به صورت اضافه کاری کار کنند.
- مشاغلی که دو روز تعطیل دارند
برخی مشاغل نیز دو روز تعطیل در یک هفته دارند. دستمزدی که به آن ها تعلق می گیرد درست مانند دستمزد وزارت کار است؛ زیرا ۴۴ ساعت کاری که باید در یک هفته انجام شود آن ها در ۵ روز انجام می دهند. از آن جایی که تعداد ساعات هفتگی کاهش پیدا نکرده است، دستمزد آن ها نیز کاهش پیدا نمی کند و درست مانند مبلغی که قانون وزارت کار تعیین کرده است محاسبه می شود.
- شهادت ها، اعیاد و روز های تعطیل رسمی
روز هایی که در تقویم روز تعطیل نامیده شدند نیز برای تمام کارگران تعطیلات به حساب می آیند. کار کردن در این روز ها برای هیچ کارگری اجبار نیست؛ مگر آن که با خواست و اراده خود کارگر صورت گیرد، مگر آن که کارگر شغلی را انتخاب کند که در آن او را از ابتدا آگاه کرده باشند که ممکن است در روز های تعطیل نیز مجبور به کار شود. در این صورت، از آن جایی که کارگر پیش از انتخاب شغل در جریان شرایط آن قرار گرفته است، هیچ چیزی نمی تواند مانعی برای کار کردن او محسوب شود.
گاهی اوقات نیز ممکن است تعطیلات رسمی و روز جمعه با هم تداخل پیدا کنند و درست در یک روز قرار گیرند؛ در این صورت هیچ کارگری نمی تواند تقاضای دستمزد ۲ روز کاری را داشته باشد؛ مگر آن که از قبل در قرارداد کاری در همچین موردی با کارفرمای خود به توافق رسیده باشد. در غیر این صورت تعطیلات رسمی که با جمعه در یک روز قرار می گیرند، یک روز تعطیل حساب می شوند.
در ادامه مبحث اضافه کار روز تعطیل ، لازم است به روز کارگر نیز اشاره کنیم. از آن جایی که جایگاه کارگران در جوامع مختلف بسیار والا و با ارزش شناخته شده است، یک روز در سال را مخصوص آنها نام گذاری کرده و آن را برای تمام کارگران تعطیل اعلام کرده اند. هیچ کارگری در این روز وظیفه ندارد که کار کند؛ مگر آن که شغل او به صورتی باشد که مجبور شود در شیفت کاری خود حاضر شود. لازم به ذکر است که تمام کارگرانی که مجبور شوند در روز کارگر به کار خود ادامه دهند، از لحظه ورود آن ها به محل کار برایشان اضافه کاری در نظر گرفته می شود و مبلغ بیشتری را نسبت به روز های کاری عادی دریافت خواهند کرد.
در انتها نیز بهتر است به این نکته اشاره کنیم که هیچ کارفرمایی حق ندارد بدون توافق قبلی از کارگر خود در روزهای تعطیل انتظار انجام کار داشته باشد. اگر این کار را انجام دهد از طرف قانون وزارت کار به عنوان مجرم شناخته و مجازاتی برایش در نظر گرفته می شود. تنها در صورتی کارفرما می تواند از کارگران در روز های تعطیل برای پیشبرد کار هایش استفاده کند که از قبل با او توافق کرده باشد و تمام ساعات کاری را که در روز های تعطیل پر می شود، به عنوان اضافه کاری در دستمزد کارگران حساب کند.
تفاوت جمعه کاری، تعطیل کاری و اضافه کاری چیست؟
گاهی اوقات با توجه به شرایط کاری ممکن است کارفرما از کارگران درخواست کند که به جای روز جمعه یک روز دیگر را به عنوان روز تعطیل خود انتخاب کنند و جمعه را در محل کار خود حاضر شوند. در این شرایط، به اصطلاح، جمعه کاری صورت گرفته است و در ازای هر ساعت کار کردن در آن روز، برای هر ساعت ۴۰ درصد مبلغ بیشتر باید به کارگر پرداخت شود.
کار کردن در روز های تعطیل که به عنوان تعطیل رسمی در تقویم شناخته شده اند نیز تعطیل کاری حساب می شود و لازم است کارگر ۴۰ درصد بیشتر از مبلغ یک ساعت کاری را برای ساعات کاری روز تعطیل دریافت کند.
همان طور که گفتیم، هر کارگری موظف است ۸ ساعت در روز و ۴۴ ساعت در یک هفته کار کند. گاهی اوقات کارگران بیشتر از ۸ ساعت در روز در محل کار خود می مانند؛ اما جمع ساعات کاری آن ها در یک هفته به حد نصاب ۴۴ ساعت نمی رسد. در این صورت هیچ اضافه کاری برای کارگران در نظر گرفته نمی شود؛ زیرا ما به دنبال جمع ساعات کاری کارگران در یک روز نیستیم بلکه ساعات کاری آن ها را در یک ماه حساب می کنیم. به شما کارگران نیز پیشنهاد می کنیم، ساعات کاری خود را حتما در نظر داشته باشید تا در هنگام محاسبه دستمزد به مشکلی بر نخورید.
نتیجه گیری
روز های تعطیل که شامل جمعه ها، اعیاد، تعطیلات رسمی و روز کارگر می شود، برای تمام کارگران به عنوان تعطیلاتی که با حقوق هستند محاسبه خواهد شد و هیچ کارفرمایی حق ندارد در آن روز بدون رضایت کارگر از او کار بکشد؛ مگر آن که چنین موضوعی از قبل هماهنگ شده باشد و طرفین مشکلی با این قضیه نداشته باشند.
برای محاسبه اضافه کار روز تعطیل ، تنها لازم است به مبلغی که برای یک ساعت کار عادی در یک روز دریافت می کنید، ۴۰ درصد آن را اضافه کنید و نتیجه نهایی را به عنوان دریافتی اضافه کاری در نظر بگیرید. اگر تعطیلات رسمی با روز جمعه تداخل داشته باشند و هر دو در یک روز باشند، کارفرما وظیفه ندارد که مبلغ دو روز تعطیل را به کارگر پرداخت کند؛ مگر آن که قبل از شروع کار با یکدیگر درباره این موضوع توافق رسیده باشند. در این مقاله درباره اضافه کاری در روز تعطیل توضیحات مبسوطی ارائه کردیم.
