در دنیای امروز اضافه کاری برای اغلب کارگران و کارکنان اجتناب ناپذیر است. به خصوص اگر شرکت ها حجم کاری زیادی داشته باشند. اضافه کاری بین کارگر و کارفرما تنها در صورتی مجاز است که کارگر با موضوع اضافه کاری توافق کرده باشد و کارفرما نیز تضمین پرداخت حقوق بیشتر اضافه کاری را داده باشد. نحوه محاسبه اضافه کار با کار در ساعات معمولی متفاوت است. به همین دلیل برای اینکه بهتر با اضافه کاری آشنا شوید، ادامه مقاله را مطالعه کنید. در این مقاله در مورد اضافه کاری و نکات مرتبط با آن توضیح داده شده است.
اضافه کاری چیست؟
در تعریفی بسیار ساده می توان گفت که اضافه کاری در واقع به کار محول شده از سوی کارفرما به کارمند در خارج از ساعات قانونی کار گفته می شود. بر اساس قانون وزارت کار هر کارگر و کارمندی موظف است که حداکثر 8 ساعت در طول شبانه روز، یعنی 44 ساعت در هفته کار کند. همچنین این مقدار برای کسانی که در مشاغل سخت و زیان آور مشغول به کار هستند، به 6 ساعت کار در روز و 36 ساعت کار در هفته کاهش پیدا می کند.
در مورد نحوه محاسبه اضافه کار باید گفت که طبق قانون، اگر ساعات کاری کارمند یا کارگر از میزان ساعت مشخص شده توسط وزارت کار بیشتر شود، مابقی آن اضافه کاری محسوب می شود و کارفرما برای پرداخت ساعات اضافه کاری باید 40 درصد مزد بیشتری پرداخت کند. همچنین اضافه کاری برای مشاغل سخت و زیان آور در هر شرایطی حتی با رضایت کارگر ممنوع است.
مزایای اضافه کاری چیست؟
- پول بیشتر
همان طور که توضیح داده شد، نحوه محاسبه اضافه کار با کار در ساعات معمولی متفاوت است. به همین دلیل اولین و مهم ترین مزیت اضافه کاری که به ذهن افراد می رسد، پول بیشتر است. با اضافه کاری می توانید پول بیشتری از حالت معمولی به دست بیاورید و مقداری از آن را پس انداز کنید؛ زیرا حقوق ساعاتی که در آن مشغول به اضافه کاری هستید، 40 درصد بیشتر از زمانی است که در ساعات معمولی کار می کنید و این می تواند بسیار خوب باشد.
- حقوق بیشتر در روز های تعطیل
طبق قانون وزارت کار نحوه محاسبه اضافه کار در روز های تعطیل و غیر تعطیل متفاوت است. روز های معمولی که در آن مشغول به اضافه کاری می شوید، تا 40 درصد پرداختی بیشتر از حقوق پایه خواهد داشت؛ اما اگر در روز های تعطیل مانند جمعه مشغول به اضافه کاری شوید، می توانید تا حداکثر 80 درصد حقوق بیشتری دریافت کنید.
- بهبود مهارت ها
در صورتی که در شغلی تازه کار هستید و می خواهید که تجربه بیشتری کسب کنید، اضافه کاری می تواند گزینه مناسبی باشد. اضافه کاری به کارمندان این اجازه را می دهد که تجربه های جدید و بیشتری کسب کنند. اضافه کاری می تواند به شما این امکان را بدهد که مهارتی که در کار لازم است برای آن زمان زیادی را بگذارید، در مدت کوتاه تری یاد بگیرید و سریع تر در کار خود حرفه ای شوید.
- ایجاد فرصتی برای ترفیع
علاوه بر مزایایی که نحوه محاسبه اضافه کار برای کارمند دارد، اضافه کار می تواند فرصتی برای ترفیع کارمند نیز ایجاد کند؛ زیرا کافرمایان هیچ گاه کارمندانی که کارشان را به طور کامل انجام می دهند و حاضرند برای انجام آن مدت زمان بیشتری را مشغول به کار باشند فراموش نمی کنند. اضافه کاری باعث می شود که شما به عنوان کارمندی قابل اعتماد شناخته شوید و شانس بیشتری برای ترفیع و همچنین افزایش حقوق داشته باشید.
هنگامی که شما با توجه به نحوه محاسبه اضافه کار مشغول به کار می شوید، دیگر لازم نیست که شرکت، افراد جدیدی را برای کار استخدام کند. به همین دلیل، شرکت برای استخدام کارمندان جدید نیز پول خرج نخواهد کرد. بلکه همان پول را می تواند به کارمندان فعلی خود بدهد.
- بهره وری بیشتر
یکی از مهم ترین مزایای اضافه کاری برای شرکت ها نیروی کار مولد تر است. کارکنان با قبول ساعت کاری بیشتر، پروژه های شرکت را در زمان های کوتاه تری انجام می دهند. همین باعث می شود تا شرکت محصولات بیشتری را تولید کند یا اینکه خدمات بیشتر یا بهتری را به مشتریان خود ارائه دهد. با این کار، شرکت و در کنار آن کارکنان نیز پیشرفت می کنند و از مزایای آن بهره مند خواهند شد.
کمک به موفقیت بیشتر شرکت با اضافه کاری نه تنها در نحوه محاسبه اضافه کار کارکنان تاثیر مثبت خواهد گذاشت، بلکه به ثبات شغلی، پاداش و افزایش حقوق آن ها نیز کمک خواهد کرد.
چه زمانی بهتر است از انجام اضافه کاری خودداری کنید؟
گاهی اوقات بهتر است که از انجام اضافه کاری خودداری کنید؛ زیرا برای شما مزیتی نخواهد داشت. برخی از شرایطی که اضافه کاری در آن ها مزیتی ندارد، شامل موارد زیر است:
- اگر اضافه کاری مزایایی نداشته باشد.
برخی از شرکت ها و صنایع هستند که قوانین کار شامل حال آن ها نمی شود. به همین دلیل است که معمولا نحوه محاسبه اضافه کار آن ها فرقی با کار در ساعات معمولی ندارد. در این زمان در صورتی که احساس می کنید خسته هستید، بهتر است که اضافه کاری را قبول نکنید.
- اگر از لحاظ فیزیکی و روحی حال خوبی ندارید.
حتی اگر نحوه محاسبه اضافه کار طبق قانون وزارت کار باشد، باز هم سلامت شما در اولویت است. قطعا اضافه کاری می تواند بر سلامت شما تاثیر منفی بگذارد. هنگامی که بیشتر از آن چه بدنتان توان دارد کار می کنید، دچار فرسودگی خواهید شد. اگر در حال حاضر هشت ساعت کار می کنید و تصمیم گرفته اید حدود سه یا چهار ساعت بیشتر کار کنید، باید این را هم در نظر داشته باشید که به مشکلاتی مانند کمردرد، خشکی چشم، سردرد، بی خوابی، افسردگی، اضطراب و دیگر مشکلات جسمی و روحی مبتلا خواهید شد. به همین دلیل در صورتی که فکر می کنید توان کار کردن ندارید، به هیچ عنوان اضافه کاری را قبول نکنید.
- اگر زندگی شما تحت تاثیر کار قرار گرفته است.
گاهی اوقات حتی اگر نحوه محاسبه اضافه کار از حقوق پایه شما خیلی بیشتر باشد، نباید اضافه کاری را قبول کنید؛ زیرا کار بیشتر باعث می شود که شما از زندگی خود عقب بمانید. اگر از خود مراقبت نمی کنید یا اگر وقت کافی برای دوستان یا خانواده خود ندارید و به طور کلی وقت کافی برای هیچ نوع سرگرمی ای ندارید، یعنی تعادل زندگی و کار شما به هم ریخته است و بهتر است که یک مدت از اضافه کاری یا حتی کار معمول نیز فاصله بگیرید تا بتوانید به حالت قبل برگردید.
انواع اضافه کاری چیست؟
نحوه محاسبه اضافه کار به نوع آن بستگی دارد؛ زیرا اضافه کاری انواع مختلفی دارد و هر کدام از آن ها با یکدیگر تفاوت هایی دارند. برخی از اضافه کاری های رایج عبارت هستند از:
- اضافه کاری عادی که به کار بیشتر از ساعات مشخص شده توسط وزارت کار در روز های غیر تعطیل هفته گفته می شود.
- اضافه کاری تعطیل کاری نیز به کار در تعطیلات رسمی گفته می شود.
- اضافه کاری جمعه به کار در روز جمعه گفته می شود.
- اضافه کاری شبانه نیز به اضافه کاری در ساعات 22 تا 6 صبح روز بعد گفته می شود.
فوق العاده اضافه کاری چیست؟
فوق العاده اضافه کاری در واقع به همان نحوه محاسبه اضافه کاری اشاره دارد. در واقع فوق العاده اضافه کاری مبلغی است که در ازای ساعت کاری بیشتر از حد معمول به کارگر پرداخت می شود. این میزان پرداختی بیشتر طبق قانون وزارت کار می تواند تا حداکثر 40 درصد حقوق پایه کارگر باشد.
برای درک بهتر فرض کنید که یک کارگر به طور معمول هر ساعت 100 هزار تومان حقوق می گیرد. حال اگر این فرد با این میزان حقوق مشغول به اضافه کاری شود، کارفرمای او مجبور خواهد بود که ساعتی 140 هزار تومان به کارگر پرداخت کند. در واقع 100 هزار تومان همان حقوق عادی کارگر و 40 هزار تومان نیز بابت اضافه کاری است.
اضافه کاری چگونه محاسبه می شود؟
نحوه محاسبه اضافه کار بسیار ساده است. از آن جایی که اکثر کسب و کار ها حقوق را به صورت ماهیانه پرداخت می کنند، کارفرما باید میزان ساعت کاری استاندارد تعیین شده توسط وزارت کار برای یک ماه را از کل ساعات کاری کارگر کم کند. میزان ساعاتی که پس از این محاسبه باقی می ماند، ساعات اضافه کاری کارگر را مشخص می کند که باید در ازای هر ساعت به کارگر تا 40 درصد حقوق بیشتر از حقوق پایه پرداخت شود.
نتیجه گیری
تمامی کارگران در هر کسب و کاری قطعا اضافه کاری را تجربه خواهند کرد. در قوانینی که توسط وزارت کار مشخص شده است، پرداخت حقوق در ساعات اضافه کاری تفاوت دارد. به این شیوه که در نحوه محاسبه اضافه کار به ازای هر ساعتی که فرد مشغول به اضافه کاری بوده است، باید تا 40 درصد حقوق بیشتری از حقوق پایه دریافت کند. برای اینکه بیشتر با اضافه کاری و نکات در رابطه با آن بدانید، در این مقاله به طور کامل درمورد آن توضیح داده شد.
