مزایا و معایب اضافه کار طبق قانون کار

یکی از مسائلی که اکثر کارمندان و کارگران با آن رو به رو خواهند شد، اضافه کاری است. معمولا زمانی که حجم کاری شرکت ها و کسب و کار ها بالا می رود، کارفرما برای اینکه بتواند کار ها را پیش ببرد، ممکن است که از کارگران خود بخواهد که کمی بیش از میزان ساعت کاری مشخص کار کنند که به آن اضافه کاری گفته می شود. در صورتی که کارگر و کارفرما به توافق برسند، می توانند طبق قانون کار به اضافه کاری مشغول شوند. برای اینکه بیشتر با اضافه کاری و نکات آن آشنا شوید، ادامه مقاله را مطالعه کنید.

اضافه کاری چیست؟

طبق تعریف وزارت کار، اضافه کار به کار بیشتر از مدت زمان مشخص شده گفته می شود. طبق قانون وزارت کار، تمامی کارگران باید حداکثر 8 ساعت در روز یعنی 44 ساعت در هفته کار کنند. کار بیش از هشت ساعت در روز به معنای اضافه کاری است و کارفرما مجبور است که هنگام پرداخت آن مزایای مربوط به آن را نیز پرداخت کند. اضافه کاری می تواند یک معامله دو سر سود برای کارگر و کارفرما باشد؛ زیرا انجام اضافه کار طبق قانون کار باعث می شود که کارفرما دیگر نیازی به استخدام نیروی جدید نداشته باشد. از طرف دیگر نیز کارگر می تواند با کار بیشتر از مزایا و مزد بیشتر بهره مند شود. نکته ای که در رابطه با اضافه کاری وجود دارد این است که اضافه کاری به هیچ عنوان امری عادی محسوب شود؛ زیرا تبعات بسیار زیادی خواهد داشت. برای مثال از آن جایی که اضافه کاری موجب فرسودگی زود تر کارگر می شود، به همین دلیل حق بیمه از آن کسر خواهد شد.

اضافه کاری چه مزایا و معایبی می تواند داشته باشد؟

اضافه کار طبق قانون کار برای کارگر می تواند یک سری مزایا و معایب داشته باشد. برخی از مهم ترین آن ها عبارتند از:

مزایا

1. پول بیشتر

قطعا اولین و مهم ترین مزیتی که باعث می شود بسیاری از افراد مشغول به اضافه کار شوند، دریافت پول بیشتر است. در صورتی که کارفرمای شما طبق قوانین وزارت کار پیش برود، شما نه تنها می توانید برای اضافه کاری حقوق بیشتری دریافت کنید، بلکه مبلغ بیشتری به ازای هر ساعت به عنوان مزایای اضافه کاری تا سقف 40 درصد به شما پرداخت خواهد شد. همچنین شما می توانید در روز های عادی اضافه کاری داشته باشید تا بتوانید روز های دیگری را به عنوان مرخصی بگذرانید. البته این موضوع بستگی به تصمیم کارفرمای شما خواهد داشت.

2. امکان ارتقای موقعیت شغلی

در صورتی که کارگر یا کارمند تصمیم به اضافه کار طبق قانون کار بگیرد، می تواند شانس خود را برای ارتقای شغلی افزایش دهد. اضافه کاری نشان می دهد که شما فرد سخت کوشی هستید و برای کار خود ارزش قائل می شوید. همین باعث می شود که کارفرمایان به ارتقای موقعیت شما در کار فکر کنند و شما را برای ارتقا نسبت به دیگران اولویت دهند. علاوه بر این ها، اضافه کاری می تواند فرصتی برای پیشرفت مهارت و تجربه شما باشد. شما می توانید با برداشتن اضافه کاری مدت زمان بیشتری کار کنید و تجربه خود را در زمینه کاری خود افزایش دهید. اضافه کاری برای ارتقا سطح تجربه می تواند مفید باشد. به خصوص اگر در کاری که مشغول هستید تازه کار باشید.

3. بهره وری بیشتر برای شرکت

یکی از مهم ترین مزایایی که اضافه کاری می تواند داشته باشد، بهره وری بیشتر شرکت است. هنگامی که بهره وری شرکت افزایش یابد، کارکنان نیز می توانند از مزایای آن بهره مند شوند. کارمندی که اضافه کار طبق قانون کار را قبول می کند، برای شرکت ارزشمند تر است. همین باعث می شود که ارزش کارمند در شرکت افزایش یابد.

معایب

1. آسیب های جسمی

قطعا یکی از عواملی که باعث می شود خیلی از افراد از قبول کردن اضافه کاری خودداری کنند، آسیب های جسمی ای است که اضافه کاری به افراد وارد می کند. امروزه اکثر کارمندان مجبور هستند که در یک موقعیت ثابت در مقابل صفحه کامپیوتر بمانند. ماندن بیش از حد پشت میز و کار می تواند آسیب های بسیار زیادی به جسم افراد وارد کند. طبق تحقیقاتی که در دانشگاه کلمبیا انجام شده است، ماندن در یک وضعیت ثابت برای ساعات طولانی حتی می تواند از سیگار کشیدن نیز بیشتر زیان داشته باشد. به همین دلیل، اکثر افرادی که اضافه کار طبق قانون کار را قبول می کنند، گاهی اوقات باید به یک مرخصی طولانی مدت بروند و استراحت کنند. البته دقت داشته باشید که این کار هم نمی تواند آسیب هایی که اضافه کاری به افراد وارد می کند را کاهش دهد. به همین دلیل بهتر است تنها در موقعیت هایی اضافه کاری را قبول کنید که واقعا به آن نیاز داشته باشید.

2. آسیب رساندن به سلامت روان

یکی از مهم ترین مشکلات اضافه کار طبق قانون کار می تواند آسیب هایی باشد که به سلامت روان وارد می شود. در واقع آسیب هایی که اضافه کاری بر سلامت روان وارد می کند، بسیار بیشتر از آسیب هایی است که به جسم وارد می شود. طبق تحقیقات علمی، افرادی که معمولا اضافه کاری می کنند، بیشتر در خطر ابتلا به بیماری های روحی مانند افسردگی و اضطراب هستند. همچنین کسانی که معمولا به اضافه کاری مشغول هستند، بیشتر از استرس در ارتباط با کار رنج می برند. بنا بر این دلایل، توصیه می شود که بیش از حد توان خود کار نکنید.

3. کاهش وقت آزاد

یکی دیگر از معایب اضافه کار طبق قانون کار کاهش وقت آزاد شما است. یک شبانه روز تنها 24 ساعت است. شما از این زمان باید برای خواب، رفت و آمد به محل کار، انجام کار های روزمره و خیلی از موارد دیگر استفاده کنید. به همین دلیل، زمانی که اضافه کاری را قبول می کنید، مجبور هستید که انجام خیلی از کار ها را به تاخیر بیندازید و یا کلا قید آن ها را بزنید. برای مثال برای اینکه بتوانید اضافه کاری انجام دهید، مجبور خواهید بود زمان مشخصی که با خانواده سپری می کنید یا مشغول به انجام کاری می شوید یا استراحت می کنید را کنار بگذارید. البته خیلی از افراد هستند که کار خود را دوست دارند و اضافه کار طبق قانون کار برای آن ها چندان سخت نیست. اما باید این را هم در نظر داشته باشید که همه چیز زندگی، کار نیست. گاهی اوقات اضافه کاری باعث می شود که شما زمان کمتری برای وقت گذراندن با خانواده خود داشته باشید که همین منجر می شود احتمال بروز مشکلات خانوادگی افزایش یابد.

اضافه کاری در چه شرایطی مجاز خواهد بود؟

برای اضافه کار طبق قانون کار ، کارفرما بایستی به یک سری از موارد توجه کند؛ زیرا در غیر این صورت، اضافه کار غیر قانونی خواهد بود و در صورت شکایت کارفرما مشمول جریمه خواهد شد. این شرایط عبارتند از:

1. اضافه کاری باید با توفق بین کارگر و کارفرما صورت گرفته باشد.
2. کارفرما باید تضمین کند که هزینه اضافه کار محاسبه خواهد شد.
3. اضافه کار باید به صورت موقت باشد. همچنین اضافه کاری نباید بیشتر از 4 ساعت شود. مگر اینکه شرایط اضطراری پیش بیاید و یا کارفرما دلیل موجهی برای اضافه کاری بیش از 4 ساعت داشته باشد.
4. کارگر نباید شب کار باشد.
5. برای اضافه کار طبق قانون کار، کاری که کارگر در آن مشغول به کار است نباید جزء مشاغل سخت و زیان آور باشد؛ زیرا اضافه کاری برای مشاغل سخت و زیان آور تحت هیچ شرایطی مجاز نخواهد بود.
6. کارگر نباید نوجوان باشد.

همچنین بر اساس تبصره ماده 59 قانون کار باید گفت که اگر شروط بالا رعایت نشود، در صورتی که هر اتفاقی برای کارگر بیفتد، بیمه مسئولیت آن را به عهده نخواهد گرفت و کارفرما باید پاسخگو باشد و خسارت وارده را تمام و کمال پرداخت کند.

مبلغ پرداختی اضافه کار چقدر است؟

در اضافه کار طبق قانون کار باید یک مبلغی به عنوان مزایای اضافه کاری پرداخت شود. به همین دلیل است که مبلغ پرداختی به ازای هر ساعت اضافه کاری 40 درصد بیشتر از کار در زمان عادی است. این یعنی اگر کارگری به صورت عادی ساعتی 100 هزار تومان حقوق دریافت می کند، به ازای هر ساعت اضافه کاری خود باید حداکثر تا 140 هزارتومان حقوق دریافت کند 100 هزار تومان حقوق عادی او و 40 هزار تومان نیز تحت عنوان حقوق اضافه کاری به او پرداخت می شود. اگر کارفرما به هر دلیلی از پرداخت این میزان حقوق اضافه سر باز بزند، کارگر می تواند با ثبت شکایت در وزارت کار، حق و حقوق خود را پس بگیرد.

نتیجه گیری

اکثر کسب و کار ها و شرکت ها هنگامی که تحت فشار کاری قرار می گیرند، قبل از استخدام نیرو های جدید سعی می کنند تا با سپردن اضافه کاری به نیرو های فعلی وضعیت را کنترل کنند. البته اضافه کاری نیز قوانین مخصوص به خود را دارد که باید رعایت شوند. برای مثال اضافه کاری تنها باید با رضایت کارگر باشد و حقوق اضافه ای که برای اضافه کاری توسط وزارت کار تعیین شده است به کارگر پرداخت شود. برای اینکه بیشتر با اضافه کار طبق قانون کار آشنا شوید، در این مقاله در مورد نکات مهم اضافه کاری توضیح داده شد.