کارگران به دلایل مختلفی مانند استراحت یا مشکلات شخصی ممکن است که به مرخصی نیاز داشته باشند. بر اساس قوانینی که توسط وزارت کار مشخص شده است، مرخصی می تواند مدل های متخلفی داشته باشد که هر کدام از آن ها شرایط خاص خود را دارند. یکی از مرخصی های رایج، مرخصی استعلاجی است که احتمالا اکثر افراد درمورد آن شنیده اند. برای این که بیشتر با قانون کار مرخصی استعلاجی آشنا شوید، ادامه مقاله را مطالعه کنید. در این مقاله درمورد مرخصی استعلاجی و نکاتی که لازم است در رابطه با آن بدانید توضیح داده شده است.
همان طور که توضیح داده شد، طبق قانون کار مرخصی استعلاجی، نوعی مرخصی است که فرد به علت بیماری می تواند داشته باشد. مرخصی های دیگری نیز مانند مرخصی زایمان، مرخصی استحقاقی، مرخصی تحصیلی، مرخصی حج واجب، مرخصی بدون حقوق و غیره هستند که هر کدام شرایط مخصوص به خود را دارند. مهم ترین نکاتی که در رابطه با مرخصی استعلاجی باید بدانید عبارتند از:
یکی از سوالاتی که ممکن است برای خیلی از افراد پیش بیاید این است که چه در صورتی می توان مرخصی استعلاجی گرفت. در واقع طبق قانون کار مرخصی استعلاجی، فرد تنها در زمانی می تواند از این نوع مرخصی استفاده کند که شرایط زیر را داشته باشد:
مرخصی استعلاجی مانند مرخصی تحصیلی یا مرخصی حج واجب مدت زمان مشخصی ندارد. به همین دلیل در هر زمان که فرد فکر کند بیمار شده است و به علت بیماری نمی تواند به کار ادامه دهد، می تواند به پزشک مراجعه کند و در صورت تشخیص و تایید پزشک فرد برای گرفتن مرخصی استعلاجی خود اقدام کند. تنها نکته مهمی که وجود دارد این است که فرد حتما باید تمامی مدارک را نزد خود نگه دارد؛ زیرا مدارک بعدا برای پرداخت حقوق و محاسبه دستمزد مدت زمان مرخصی استعلاجی لازم خواهند بود.
مرخصی استعلاجی چیست؟
کارگران در صورتی که بیمار شوند، می توانند مرخصی بگیرند. به مرخصی ای که به علت بیماری گرفته می شود، مرخصی استعلاجی می گویند. نحوه گرفتن مرخصی استعلاجی به گونه ای است که ابتدا کارگر باید تایید سازمان اجتماعی را دریافت و سپس آن را به کارفرمای خود ارائه کند. پس از تایید کارفرما، کارگر می تواند از مرخصی با حقوق خود تا زمان بهبود بیماری استفاده کند. البته باید توجه داشت به مرخصی های استعلاجی ای که کمتر از 3 روز طول می کشند، دستمزدی تعلق نخواهد گرفت.نکات مهم در رابطه با مرخصی استعلاجی
همان طور که توضیح داده شد، طبق قانون کار مرخصی استعلاجی، نوعی مرخصی است که فرد به علت بیماری می تواند داشته باشد. مرخصی های دیگری نیز مانند مرخصی زایمان، مرخصی استحقاقی، مرخصی تحصیلی، مرخصی حج واجب، مرخصی بدون حقوق و غیره هستند که هر کدام شرایط مخصوص به خود را دارند. مهم ترین نکاتی که در رابطه با مرخصی استعلاجی باید بدانید عبارتند از:
- نکته ای که در رابطه با قانون کار مرخصی استعلاجی وجود دارد این است که فرد تنها به دلایل بیماری جسمی نمی تواند مرخصی بگیرد. بلکه مشکلاتی مانند بیماری های روحی یا هر مشکلی که به دلیل آن فرد نیاز به درمان یا مداوا دارد نیز می تواند زمینه گرفتن مرخصی استعلاجی را فراهم کند. البته باید به این نکته هم توجه داشت که مرخصی استعلاجی تنها زمانی به کارگر تعلق خواهد گرفت که فرد تایید پزشک مورد نظر سازمان تامین اجتماعی را داشته باشد.
- در مورد اینکه قانون کار مرخصی استعلاجی طبق تعریف وزارت کار چیست، باید گفت که طبق تعریف قانون کار و قانون تامین اجتماعی بند 7 ماده 2 در صورتی که بیماری، وضع جسمی یا روحی باعث شود که فرد نتواند به طور موقت مشغول به کار شود، نیازمند مرخصی استعلاجی است. در این شرایط فرد می تواند تا زمان بهبود بیماری از مرخصی استعلاجی استفاده کند. البته باید دقت داشت که این نوع مرخصی در بانوان گاهی اوقات با مرخصی به علت بارداری اشتباه گرفته می شود. این دو شباهت های زیادی به یکدیگر دارند؛ اما تفاوت هایی بین آن ها هست.
- نکته مهم بعدی بر اساس قانون کار مرخصی استعلاجی به حقوق در زمان مرخصی بر می گردد. طبق قانون کار مدت زمانی که فرد از مرخصی استعلاجی استفاده می کند، جزء سابقه کاری اش محسوب می شود. به همین دلیل حقوق فرد نیز در این دوره باید کامل پرداخت شود. البته باید دقت داشت که بر اساس ماده 62 قانون تامین اجتماعی فرد می تواند میزان مشخصی دستمزد یا حقوق مرخصی اش را دریافت کند که آن هم تنها با ارائه مدارکی مثل گواهی پزشک قابل پرداخت است. همچنین باید این مورد را هم ذکر کرد به مرخصی های زیر سه روز که فرد به دلیل آن ها در بیمارستان بستری نمی شود غرامتی تعلق نمی گیرد.
برای گرفتن مرخصی استعلاجی به چه شرایطی نیاز است؟
یکی از سوالاتی که ممکن است برای خیلی از افراد پیش بیاید این است که چه در صورتی می توان مرخصی استعلاجی گرفت. در واقع طبق قانون کار مرخصی استعلاجی، فرد تنها در زمانی می تواند از این نوع مرخصی استفاده کند که شرایط زیر را داشته باشد:
- اولین شرط قرار گرفتن فرد تحت معالجه و درمان پزشک است. طبق ماده 59 قانون تامین اجتماعی فرد زمانی می تواند از مرخصی استعلاجی استفاده کند که به صورت موقت قادر به کار کردن نباشد. البته باز هم تاکید می شود که برای گرفتن مرخصی لازم است که پزشک مورد تایید سازمان تامین اجتماعی با ارائه مدرک یا گواهی این موضوع را ثابت کند که فرد به دلیل بیماری قادر به کار کردن نیست. در این زمان در صورتی که دوره نقاهت فرد بیشتر از 3 روز طول بکشد، کارگر می تواند از مرخصی با حقوق تا زمان بهبودی استفاده کند.
- یکی دیگر از شرایط گرفتن مرخصی استعلاجی این است که فرد در طول دوره مرخصی خود به هیچ کار دیگری مشغول نباشد. همچنین طبق قانون کار مرخصی استعلاجی فرد بیمه شده نباید از کار افتاده، باز خرید یا اخراج شده باشد؛ زیرا چنین مواردی می توانند مرخصی استعلاجی با حقوق را باطل کنند.
- از دیگر شرایط گرفتن مرخصی استعلاجی می توان به بیماری ناشی از کار اشاره کرد. البته فقط بیماری هایی که ناشی از کار هستند مشمول قانون کار مرخصی استعلاجی نمی شوند. بیماری های دیگر نیز مشمول این قانون می شوند. برای گرفتن مرخصی استعلاجی در این حالت نیز فرد نیاز به تایید پزشک معالج خود برای استراحت مطلق دارد.
- در صورتی که فرد به علت بیماری در بیمارستان بستری نشده باشد، می تواند از مرخصی همراه با حقوق بعد از روز مرخصی استفاده کند؛ زیرا طبق قانون، مرخصی های استعلاجی ای که مدت زمان آن ها کمتر از سه روز است مشمول مرخصی استعلاجی با حقوق نمی شود. به همین دلیل حقوق مرخصی استعلاجی تنها در صورتی به شما پرداخت خواهد شد که دوره نقاهت شما بیشتر از سه روز طول بکشد.
کارگر از چه مزایا و حقوقی در دوره مرخصی استعلاجی برخوردار خواهد شد؟
سوال بعدی ای که در رابطه با قانون کار مرخصی استعلاجی برای افراد پیش می آید، این است که کارگران از چه مزایا و حقوقی در دوره مرخصی خود بهره خواهند برد. پاسخ این سوال به طور کامل در ماده 62 قانون تامین اجتماعی شرح داده شده است. بر اساس این ماده مزایا و حقوق کارگر در دوره مرخصی به شرح زیر خواهد بود:- در صورتی که فرد بیمه شده دارای فرزند، همسر یا پدر و مادر تحت تکفل باشد، می تواند تا حداکثر معادل سه چهارم آخرین مزد یا حقوق روزانه ای که داشته است دستمزد بگیرد.
- در صورتی که فرد بیمه شده همسر، فرزند یا پدر و مادر تحت تکفل نداشته باشد، حقوق او در زمان مرخصی استعلاجی کاهش می یابد. طبق قانون افراد با این شرایط حداکثر معادل دو سوم آخرین حقوق روزانه را به عنوان حقوق مرخصی استعلاجی دریافت می کنند.
- همچنین در حالت بعدی در صورتی که فرد بیمه شده غیر متکفل است و هزینه های بیمارستان وی توسط سازمان تامین اجتماعی یا تامین خدمات درمانی پرداخت می شود، فرد می تواند تا حداکثر معادل یک دوم آخرین مزد یا حقوق روزانه قبلی خود را از سازمان تامین اجتماعی با عنوان دستمزد روز های مرخصی استعلاجی اش دریافت کند.
- همچنین برای آخرین حالت ممکن طبق قانون کار مرخصی استعلاجی در صورتی که فرد به علت بیماری خود بستری نشود، طبق ماده 62 قانون تامین اجتماعی می تواند از روز سوم به بعد دوره نقاهت و مرخصی حقوق دریافت کند. به همین دلیل است که در چنین مواردی تا روز سوم به کارگر مزایا و حقوقی تعلق نمی گیرد و فرد تنها می تواند که به استراحت بپردازد. بعد از روز سوم به بعد نیز در صورت وجود شرایط لازم، حقوق دوران مرخصی فرد براساس سه مورد قبلی ای که توضیح داده شد، پرداخت می شود.
چگونه مرخصی استعلاجی بگیریم؟
مرخصی استعلاجی مانند مرخصی تحصیلی یا مرخصی حج واجب مدت زمان مشخصی ندارد. به همین دلیل در هر زمان که فرد فکر کند بیمار شده است و به علت بیماری نمی تواند به کار ادامه دهد، می تواند به پزشک مراجعه کند و در صورت تشخیص و تایید پزشک فرد برای گرفتن مرخصی استعلاجی خود اقدام کند. تنها نکته مهمی که وجود دارد این است که فرد حتما باید تمامی مدارک را نزد خود نگه دارد؛ زیرا مدارک بعدا برای پرداخت حقوق و محاسبه دستمزد مدت زمان مرخصی استعلاجی لازم خواهند بود.
