اضافه کاری ساعتی چند حساب می شود؟

به طور کلی یک نیروی کارآمد در شرکت و سازمان های مختلف باید ۴۰ ساعت در محل کار خود حضور داشته باشد و به طور فعال عمل کند؛ اما گاهی اوقات شرکت ها به حضور افراد بیشتری در ساعات مختلف روز احتیاج دارند. در این صورت نیرو ها می توانند علاوه بر ۴۰ ساعت کاری خود زمان بیشتری را نیز در شرکت حضور داشته باشند و کار کنند. در این صورت ساعاتی که کارگران در محل کار خود می گذرانند، اضافه کاری برایشان به حساب می آید. داشتن اضافه کاری بیشتر در فیش حقوقی شما به معنی بالا رفتن مبلغ پرداختی در آخر ماه است. استفاده از این فرصت بهترین راه برای افزایش درآمد یک کارگر یا کارمند است. ممکن است از خود بپرسید اضافه کاری ساعتی چند حساب می شود؟ برای پاسخ به این سوال لازم است به محل زندگی، کشور و قوانین شرکت خود نگاه کنید؛ زیرا هر منطقه یا هر کشوری قوانین مختص به خود را برای محاسبه اضافه کاری دارد. از آنجایی که ما در کشور ایران زندگی می کنیم، در ادامه مطلب قصد داریم نحوه محاسبه اضافه کاری کارگران را در ایران طبق قوانین وزارت کار بررسی کنیم تا شما نیز بتوانید درآمدی را که ممکن است از اضافه کاری بیشتر به دست بیاورید، محاسبه کنید.

اضافه کاری به چه معناست؟

به طور استاندارد هر فردی باید حدود ۴۰ ساعت در هفته کار کند. اگر ساعات کاری شما بیشتر از ۴۰ ساعت در هفته شود، آن زمان بیشتر، اضافه کاری محسوب می شود. به عنوان مثال اگر یک کارگر حدود ۵۰ ساعت در هفته کار کرده است (۴۰ ساعت زمان استاندارد است)، ۱۰ ساعت آن با عنوان اضافه کاری در فیش حقوقی ذکر می شود. لازم به ذکر است که برخی از کارکنان واجد شرایط دریافت اضافه کاری نیستند. قوانین مختلفی در هر شرکت هست که کارگر را واجد شرایط می کند یا نمی کند. برای مثال گاهی اوقات شرکت یا سازمان مورد نظر احتیاجی به اضافه کاری بیشتر ندارد. در نتیجه سقف معینی را برای ساعات کاری شما در نظر می گیرد و اگر هر شخصی بیشتر از آن سقف در محل کار خود بماند به او اضافه کاری بیشتری تعلق نخواهد گرفت. قوانین مرتبط با این بخش را بهتر است از مسئول حسابداری شرکت خود بپرسید تا مشکلی برایتان در انتهای ماه به وجود نیاید.

انواع اضافه کاری

معمولاً اضافه کاری به دو نوع اجباری و داوطلبانه تقسیم می شود.

• اضافه کاری اجباری: در نوع اول کارفرما در قرارداد شما ذکر می کند که لازم است بیشتر از ساعت کاری نرمال و استاندارد در محل کار خود حاضر شوید و کارها را تا زمان معینی برسانید. در این شرایط نیز لازم است کارفرما از یک قوانین و مقررات خاص و مشخصی پیروی کند که شما نیز در جریان آن باشید.
• اضافه کاری اختیاری: نوع دوم که با نام اضافه کاری داوطلبانه شناخته می شود کارفرما هیچ اجباری را برای کارگر نظر نمی گیرد. در واقع به شما پیشنهاد می دهد که اگر زمان اضافی و کافی دارید می توانید در محل کار خود اضافه کاری کنید و مبلغ بیشتری را به عنوان حقوق ماهیانه دریافت کنید.

قوانین مرتبط با اضافه کاری

• تعداد ساعاتی که شما در طول روز به عنوان اضافه کاری پر می کنید محدودیت دارد. به طور استاندارد هیچ کارگری نمی تواند بیشتر از ۴ ساعت در طول شبانه روز اضافه کاری بگیرد. مگر آن که کارفرما و کارگر هر دو به این نتیجه برسند که شرکت یا سازمان به وجود او در محل کار احتیاج دارد. در غیر این صورت طبق قوانین وضع شده، کارکنان نباید بیشتر از ۱۲ ساعت در طول روز اضافه کاری داشته باشند.
• برخی از مشاغل زحمت بسیار زیادی دارند و به اصطلاح به آن ها سختی کار می خورد. این به این معناست که یک کارگری که شغل سختی دارد، نمی تواند بیشتر از ۶ ساعت در روز کار کند و اگر این کار را انجام دهد ممکن است به او آسیب های جسمانی زیادی وارد شود. به عنوان مثال افرادی که در معدن ها مشغول به کار هستند اگر بیشتر از ۶ ساعت در روز مشغول به کار باشند، با آسیب های بسیاری روبرو خواهند شد. در نتیجه تنها زمان معین و استاندارد برای آن ها شش ساعت در روز یا ۳۶ ساعت در هفته است. همچنین هیچ اضافه کاری ای برایشان مجاز نیست.
• همچنین افرادی که شب ها کار می کنند و به اصطلاح شب کار هستند نیز مجاز به اضافه کاری نیستند و نباید ساعات بیشتری از روز را به انجام کار اختصاص دهند؛ بلکه آن ها نیز به استراحت احتیاج دارند و باید از سلامتی خود محافظت کنند. سن کارکنان نیز بسیار مهم است. افرادی که به سن قانونی نرسیده اند، مجاز به هیچ گونه اضافه کاری ای نیستند و کار بیشتر آن ها برخلاف قانون است.

نحوه محاسبه اضافه کاری کارگران

برای بررسی سوال اضافه کاری ساعتی چند حساب می شود، لازم است، مراحل زیر را تک به تک و با دقت بالا انجام دهید:

• بررسی شرایط اضافه کاری در شرکت یا سازمان خود: همان طور که ذکر کردیم بسیاری از افراد مجاز به داشتن اضافه کاری نیستند. قبل از اینکه ساعت بیشتری را در روز به کار مشغول شوید حتما از شرایط محل کار خود اطمینان حاصل کنید تا اضافه کاری شما به هدر نرود.
• بررسی ساعات کاری: قبل از اینکه انتظار محاسبه اضافه کاری داشته باشید، لازم است ساعات کاری خود را در هفته محاسبه کنید؛ مخصوصاً اگر عادت دارید تا در شیفت های نامنظم سرکار بروید، حتماً یک حساب کتاب سرانگشتی از ساعت کاری خود داشته باشید.
• پیدا کردن نرخ دستمزد ساعتی:  برای بررسی اینکه اضافه کاری ساعتی چند محاسبه می شود، باید بدانید که در یک روز چند ساعت کار می کنید و دستمزد شما برای یک روز کاری چقدر است. برای مثال طبق قانون وزارت کار یک کارگر معمولی باید حدود ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه در یک روز کار کند. اگر آن را تقسیم بر مبلغی که به طور روزانه دریافت می کند، بکنید، حدودا در هر ساعت 190074 ریال می شود. در نتیجه یک کارگر معمولی در هر ساعت کاری خود، 190074 ریال پول در می آورد.
• مطلع بودن از قوانین اضافه کاری: طبق قوانین وضع شده از طرف قانون کار، کارگران برای هر ساعت اضافه کاری باید مبلغ یک ساعت پایه حقوق خود را به علاوه چهل درصد آن دریافت کنند. فرمول اضافه کاری به شکل زیر است:

یک ساعت کار طبق قوانین وزارت کار + ۴۰ درصد آن = مبلغ هر ساعت اضافه کاری اگر هر ساعت کار را 190074 ریال در نظر بگیریم، به علاوه ۴۰ درصد آن می شود 266103 ریال. به زبان ساده تر هر کارگر برای یک ساعت اضافه کاری حدود بیست و شش هزار و ششصد تومان دریافت می کند.

نحوه محاسبه روزهای تعطیل و شب کاری

اگر می خواهید بدانید اضافه کاری ساعتی چند حساب می شود، لازم به ذکر است که کار در روزهای تعطیل نیز نوعی اضافه کاری محسوب می شود. تمام کارفرمایان باید یک روز تعطیل در هفته را برای کارکنان خود در نظر بگیرند. این روز تعطیل نباید حتما جمعه ها باشد؛ زیرا کارفرما می تواند طبق شرایط کاری خود روز تعطیل را به روزهای دیگر هفته نیز تغییر دهد. اگر فردی در روز تعطیل نیز به سر کار بیاید و شروع به کار کردن کند، به ازای هر ساعت مبلغ بیشتری دریافت می کند. مبلغ دریافتی روزهای تعطیل نیز درست مانند اضافه کاری محاسبه می شود. یعنی یک ساعت کاری طبق قانون وزارت کار به علاوه چهل درصد آن. به زبان ساده تر در روزهای عادی هر ساعت کار شما 190074 ریال محاسبه می شود؛ اما اگر در روزهای تعطیل کار کنید هر ساعت کاری شما، 266103 ریال محاسبه خواهد شد. همچنین اگر فردی از ساعت ۲۲ تا ۶ صبح مشغول به کار باشد، درواقع شب کار محسوب می شود. در این شرایط نیز هر ساعت کاری، پرداختی بیشتری را به دنبال دارد. طبق قانون وزارت کار، برای شب کاری نیز لازم است مبلغ یک ساعت کار کردن روز های عادی را با ۳۵ درصد آن جمع کنید تا دستمزد واقعی شما محاسبه شود.

نتیجه گیری

افرادی که قصد دارند دستمزد خود را افزایش دهند، می توانند اضافه کاری را در نظر بگیرند. اما اضافه کاری نیز شرایط مخصوص خود را دارد. به عنوان مثال برخی از شغل ها و برخی از سمت ها مجاز به داشتن اضافه کاری نیستند. در نتیجه اگر شما نیز جزء آن ها هستید، وقت خود را تلف نکنید. همچنین اضافه کاری نیز یک سقف معینی دارد. طبق قانون وزارت کار هر شخص می تواند در یک روز حدود چهار ساعت اضافه کاری داشته باشد؛ یعنی در شبانه روز نباید به هیچ عنوان بیشتر از ۱۲ ساعت کار کند. مگر آن که طبق درخواست کارفرما باشد و طرفین با یکدیگر توافق کرده باشند. برای پاسخ به سوال اضافه کاری ساعتی چند حساب می شود نیز تنها لازم است یک روز کاری خود را تقسیم بر ۷ ساعتی که در  روز کار می کنید، کرده و در نهایت مبلغ یک ساعت کاری را به علاوه چهل درصد آن کنید. با استفاده از این فرمول به سادگی می توانید حتی در اوایل ماه نیز دستمزد اضافه کاری خود را محاسبه کنید.