قانون کار اقماری چیست و کار اقماری چه ویژگی‌هایی دارد؟

قانون کار اقماری به قانون حاکم بر کار اقماری گفته می‌شود. کار اقماری یکی از شیوه‌های استخدام نیروی کار است که قرارداد آن برای دوره‌های چرخشی کار و استراحت تنظیم می‌شود. کار اقماری شیوه‌ای معمول برای قرارداد کاری شرکت‌ها نیست و همه شرکت‌ها از آن استفاده نمی‌کنند. از این نوع قرارداد بیشتر در پروژه‌های کار سکوهای نفتی، حفاری چاه‌های نفت و گاز و کار در مناطق صعب‌العبور استفاده می‌شود. در این مطلب از کارلاین‌مگ قراداد کار اقماری و همه جوانب آن را بررسی می‌کنیم.

کار اقماری چیست؟

نام قراداد و قانون کار اقماری از لغت «اقمار» به معنی دوره‌ای و ماهانه گرفته شده است؛ یعنی این قراداد برای کار در دوره‌های چرخشی کار و استراحت تنظیم می‌شود. مثلاً فرض کنید فرد در 14 روز به‌طور مداوم در محل کار حضور پیدا می‌کند و در این مدت کار مشخصی را انجام می‌دهد. بعد از اتمام 14 روز فرد می‌تواند برای یک بازه زمانی مشخص، مثلاً دو هفته، استراحت کند و بعد از این دوره دوباره به کار مشغول شود. کسانی که به‌صورت اقماری استخدام می‌شوند، شرایط کاری خاصی دارند؛ مثلاً اینکه امکان اسکان خانواده‌های آنها در کنارشان وجود ندارد. همچنین از آن جایی که هزینه جابه‌جایی کارگران به مناطق صعب‌العبور بسیار سخت و طاقت‌فرساست، استفاده از قانون کار اقماری باعث می‌شود که در زمان و هزینه‌ها صرفه‌جویی شود. میزان تعطیلی کارگر نیز معمولاً به تعداد همان روزهایی است که در محل کار حضور داشته است. استفاده از قانون کار اقماری باعث شده است مشکلات ایاب و ذهاب هر روزه نیروی انسانی متخصص به مناطق صعب‌العبور تا حد زیادی رفع شود. قانون کار اقمارى، با هدف بهینه‌سازی روند کاری در مناطقی که دسترسی به نیروی انسانی محلی محدود است، به کارفرمایان امکان می‌دهد تا تامین نیروی انسانی مورد نیاز خود را از طریق ایجاد محیط‌های کاری متمرکز و زمان‌بندی‌های مشخص انجام دهند. این روش که اغلب در صنایع نفت، گاز و معادن استفاده می‌شود، مزایایی مانند افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های رفت‌وآمد را به همراه دارد؛ درعین‌حال مشکلاتی هم دارد؛ مانند افزایش فشار روانی بر کارکنان به‌دلیل دوری از خانواده و محیط شهری.

مزایا و معایب کار اقماری

کار به شیوه اقماری مزایا و معایب خاص خود را به همراه دارد. در اینجا به برخی از مهم ترین موارد آن اشاره می کنیم:

مزایا:

• حقوق بالا: میزان حقوقی که برای پروژه های اقماری در نظر گرفته می شوند، معمولا ارقام بالایی هستند.
• مزایای بسیار: مزایای سنوات، شب کاری، جمعه کاری، هزینه اسکان، هزینه وعده های غذایی و بیمه به حقوق کارگرانی که قراردارد اقماری دارند اضافه می شود.
• نداشتن هزینه ایاب و ذهاب: به دلیل اینکه کارگران مجبور هستند که ساعات زیادی را کار کنند و بیشتر در مناطقی دور از شهر مشغول به کار هستند، در محلی نزدیک به محل کار زندگی می کنند و به مدت تقریبا 14 روز به خانه بازنمی گردند.
• حضور در کنار خانواده به مدت طولانی: مهم ترین مزیت کار به صورت اقماری را می توان مرخصی های طولانی مدت آن دانست. به دلیل قانون کار اقماری فرد می تواند هر تعداد روزی که به کار مشغول بوده است، به همان میزان مرخصی بگیرد. این باعث می شود تا فرد زمان بیشتری برای گذراندن وقت با خانواده خود داشته باشد. کارگرانی که براساس قانون کار اقماری کار می کنند، می توانند در دو هفته تمام وقت در کنار خانواده خود باشند و از حضور در کنار آن ها لذت ببرند.

معایب:

• سختی کار: کار اقماری به نسبت حقوق بالا سختی های خود را نیز دارد؛ زیرا اکثر شرکت هایی که از قانون کار اقماری برای استخدام نیرو استفاده می کنند، معمولا در دسته مشاغل سخت قرار می گیرند.
• دوری از خانواده: مشاغل سخت معایب مخصوص به خود را به همراه دارند. برای مثال غیبت طولانی مدت فرد از خانه و خانواده امکان بروز مشکلات و اختلافات خانوادگی را فراهم می کند. همان طور که توضیح داده شد، کسانی که به صورت اقماری کار می کنند، مجبور هستند که طبق قرارداد به مدت چندین روز در محل کار حضور داشته باشند. همین باعث می شود که فرد برای یک مدت از خانواده و شهر خود دور بماند و مشکلات در زندگی افراد بروز پیدا کند. به همین دلیل کسانی که قصد دارند به صورت اقماری شروع به کار کنند، باید ابتدا شرایط خود را بسنجند و سپس اقدام به عقد قرارداد اقماری کنند.
• ساعات کاری زیاد: کارگرانی که با قانون کار اقماری مشغول به کار شده اند، مجبور هستند کار محول شده را در زمان کمتری تمام کنند. به همین دلیل در طول روز بیشتر کار می کنند.

چرا کسب‌وکارها به قرارداد کار اقماری نیاز دارند؟

شرکت‌ها از قانون کار اقماری و قرارداد کار اقماری برای پروژه‌های خاصی استفاده می‌کنند که در آنها به نیروی کار متخصص و موقتی نیاز است. قراداد کار اقماری به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که نیروهایی با تخصص کمیاب را برای شرایط خاص استخدام کنند. انعطاف‌پذیری در استخدام و مدیریت نیروی کار در روش قراداد کار اقماری و بهره‌برداری بیشتر از نیروی کاری که در بازار محلی وجود ندارد، از ویژگی‌های مورد توجه شرکت‌ها در این نوع قراداد است. همچنین، با‌توجه‌به موقتی‌بودن بسیاری از پروژه‌ها، قراداد کار اقماری به شرکت‌ها کمک می‌کند تا با سرعت بیشتری به تغییرات و نیازهای لحظه‌ای پروژه پاسخ دهند و تعداد کارگران را بر اساس نیاز، افزایش یا کاهش دهند. همچنین قرارداد کار اقماری هزینه‌های رایج استخدام را برای شرکت‌ها کاهش می‌دهد؛ چون نیروهای قرداد کار اقماری نسبت به نیروهای دیگر مزایای مخصوص کارگر ثابت را ندارند. این نوع قراردادها به‌ویژه برای پروژه‌هایی که در مناطق دورافتاده یا خطرناک قرار دارند بسیار مناسب هستند. با استفاده از کارگران اقماری، شرکت‌ها می‌توانند بهره‌وری را افزایش دهند و شیفت‌های کاری مختلف را به‌راحتی مدیریت کنند، به‌ویژه در فصل‌های شغلی خاص که به نیروی کار بیشتری نیاز دارند.

قرارداد کار اقماری چگونه تنظیم می شود و چه محتوایی دارد؟

 قرارداد کار اقماری بر اساس قانون کار تنظیم می‌شود. تنها تفاوت قرارداد اقماری با دیگر قراردادهای کاری، ساعت کاری زیاد و سختی کار است. البته حقوق و مزایای این نوع قرارداد هم با درنظرگرفتن ساعت کاری زیاد و سخت‌بودن آن پرداخت می‌شود. قراداد با قانون کار اقماری هم مانند سایر قراردادهای کاری از قانون کار و شرط بیمه تامین اجتماعی پیروی می‌کند و هر جایگاه یا سمت شغلی در پروژه‌های اقماری معمولاً حقوق پایه مخصوص به خود را دارد. قانون کار اقماری مثل دیگر قراردادهای کاری است؛ زیرا هر نوع قراردادی که در آن نیروهای انسانی برای مدت زمان مشخصی برای انجام کاری به خدمت گرفته شوند و حقوق دریافت کنند، در دسته قراردادهای کار قرار می‌گیرند. قرارداد اقماری از قانون کار پیروی می‌کند و شامل بیمه تامین اجتماعی هم می‌شود. در قراردادی که برای قانون کار اقماری تنظیم می‌شود، کارفرما همان دولت یا پیمانکار است. فردی را که قرار است به‌صورت اقماری کار کند، معمولاً شرکت های نفت یا گاز به‌صورت رسمی استخدام می‌کنند. با توجه به قانون کار اقماری ممکن است استخدام به شیوه غیرمستقیم صورت بگیرد. یعنی به‌غیر از شرکت نفت و گاز، پیمانکارانی که انجام پروژه‌های ویژه‌ای را پذیرفته‌اند، افراد را برای کار اقماری استخدام کنند. در هر دو روش، کارفرما مسئولیت کارگر را به عهده می‌گیرد و موظف است همه امور مربوط به اسکان، تهیه امکانات اقامتی و رفاهی، پرداخت حقوق و مزایا و مواردی از این دست را انجام دهد. بر اساس قانون کار اقماری محتوای قراردادهای کار اقماری شامل موارد مختلفی می‌شود که عبارت‌اند از: · موقتی یا دائمی‌بودن کار · اطلاعات هویتی و مشخصات دقیق کارفرما و کارگر · موضوع قرارداد · مدت قرارداد · میزان دقیق حقوق دریافتی کارگر · بازه زمانی که کارگر باید در محل کار اقامت داشته باشد · شرایط خاص قرارداد · موارد دیگری که ممکن است بین کارفرما و کارگر وجود داشته باشد در‌صورتی‌که قرارداد با توافق طرفین به امضا برسد، کارگر می تواند کار به‌صورت اقماری را شروع کند.

نحوه محاسبه حقوق کار اقماری

کارگران اقماری نیز همچون سایر کارگران از مرخصی‌های قانونی سالانه بهره‌مند می‌شوند و طبق قانون می‌توانند از 30 روز مرخصی استحقاقی استفاده کنند. این 30 روز مرخصی استحقاقی در قراردادهای اقماری به همان روال 2/5 روز در ماه محاسبه می‌شود. با‌توجه‌به تنوع قراردادهای اقماری مرخصی‌ها با هماهنگی بین کارگر و کارفرما صورت می‌گیرد و کارگران اقماری می‌توانند با هماهنگی با کارفرما از مرخصی‌های خود استفاده کنند. می‌توان گفت معمولاً برای احتساب مرخصی‌ کارگران اقماری میزان ساعت کاری آنها در ماه محاسبه و بر اساس آن مرخصی تعیین می‌شود.

مرخصی کارگران اقماری چطور محاسبه می‌شود؟

کارگران اقماری نیز همچون سایر کارگران از مرخصی‌های قانونی سالانه بهره‌مندند و طبق قانون می‌توانند از 30 روز مرخصی استحقاقی استفاده کنند. این 30 روز مرخصی استحقاقی در قراردادهای اقماری به همان روال 2/5 روز در ماه محاسبه می‌شود. با توجه به تنوع قراردادهای اقماری مرخصی‌ها با هماهنگی بین کارگر و کارفرما صورت می‌گیرد و کارگران اقماری می‌توانند با هماهنگی با کارفرما از مرخصی‌های خود استفاده کنند.می‌توان گفت معمولا برای احتساب مرخصی‌ کارگران اقماری میزان ساعت کاری آنها در ماه محاسبه و بر اساس آن مرخصی تعیین می‌شود.

 نقش بیمه و تامین اجتماعی در قراردادهای اقماری

همه کارگران طبق قانون کار باید بیمه شوند و این شامل تمام قراردادها از جمله قرارداد کارگران اقماری نیز می‌شود. کارفرمایان موظف هستند طبق قوانین کارگران خود را بیمه تامین اجتماعی و بسته به شرایط به طور همزمان بیمه حوادث کنند.

از مزایای قابل توجه در کار اقماری در کارلاین این است که کارگران از لحظه اول استخدام بیمه کامل تامین اجتماعی هستند و شامل تمام پرداخت تمام هزینه‌های درمان و خسارات مرتبط با بیمه تامین اجتماعی خواهند بود.

چالش‌های محیط‌های کار اقماری

محیط‌های کار با قراداد قانون کار اقماری با چالش‌های متعددی روبه‌رو هستند که ممکن است در روحیه کارگران و نتایج پروژه‌ها تأثیر منفی بگذارد. دوری از خانواده و فشار روانی ناشی از آن، شرایط سخت و خطرناک کاری، نبودن ثبات شغلی و نگرانی درباره آینده، مشکلات ارتباطی در مناطق دورافتاده، چالش‌های فرهنگی و اجتماعی ناشی از تنوع فرهنگی کارگران، همچنین مسائل بهداشتی و ایمنی از جمله این چالش‌ها هستند. این عوامل نیازمند مدیریت و توجه ویژه از سوی کارفرمایان و مسئولان پروژه‌ها هستند تا رفاه و کارایی کارگران حفظ شود.

اگر کارفرما براساس قرارداد عمل نکرد، چه باید کرد؟

در صورتی که به صورت اقماری کار می کنید و فکر می کنید که قانون کار اقماری به خوبی اجرا نمی شود یا این که با کارفرما خود به مشکل خورده اید، می توانید به راحتی به اداره کار مراجعه و شکایت خود را ثبت کنید. در حال حاضر اداره کار مهم ترین مرجع حل تمامی اختلافات مربوط به قرارداد های اقماری است. این اداره می تواند با توجه به قوانین مصوب شده در حوزه کار بین کارگر و کارفرما داوری کند و تمامی وظیفه های مربوط به رسیدگی شکایات آن ها را به عهده بگیرد.

آیا امکان دارد که میزان مرخصی از میزان روز های کاری کمتر باشد؟

طبق گفته های ناصر مولایی مدیر منابع انسانی شرکت ملی نفت و همچنین براساس قانون کار اقماری، امکان ندارد که میزان مرخصی کارگران اقماری از میزان روز های کاری آن ها بیشتر باشد. همچنین در ادامه صحبت ها تاکید شده است که برنامه کار تمامی نیرو های کاری اقماری شرکت های نفت رسمی همیشه به صورت دو هفته کار و دو هفته استراحت است. به همین دلیل اصلا امکان ندارد که نیروی اقماری 22 روز کار کند و 8 روز استراحت داشته باشد.به همین دلیل در صورتی که موردی پیش آمد که در آن قانون کار اقماری رعایت نمی شود، می توان با گزارش آن و ثبت شکایت مورد مربوطه را بررسی کرد.

چطور نیروی کار با قراداد قانون کار اقماری استخدام کنیم؟

قرارداد کار اقماری یکی از شیوه‌های استخدام نیروی انسانی است که معمولا شرکت‌هایی مانند نفت و گاز از آن استفاده می کنند. در این نوع قرارداد افراد برای چندین روز مداوم در محل کار حضور دارند و بعد از تمام‌شدن دوره کاری می توانند به همان میزان که کار کرده‌اند مرخصی بگیرند. برای استخدام نیروی کار با قراداد کار اقماری در زمان نیاز به نیروی کار در دوره‌های خاص می‌توانید از پلتفرم اشترااک‌گذاری نیروی انسانی مکارلاین کمک بگیرید.کارلاین یکی از دستاوردهای شرکت پندار موج نو با 17 سال سابقه در زمینه استخدام نیرو برای کارفرماهای معتبر است. نیروهای کارلاین در استخدام کامل این شرکت هستند و تمام مسئولیت‌های قانونی و اداری آنها مانند بیمه تامین اجتماعی به عهده کارلاین است.برای بهترین تجربه فرایند استخدام نیروی کار در زمینه خدمات، نظافت، انبار و... با کارلاین تماس بگیرید.

نتیجه گیری

قرارداد کار اقماری یکی از شیوه های استخدام نیروی انسانی است که معمولا شرکت هایی مانند نفت و گاز از آن استفاده می کنند. در این نوع قرارداد افراد برای چندین روز مداوم در محل کار حضور دارند و بعد از تمام شدن دوره کاری می توانند به همان میزان که کار کرده اند مرخصی بگیرند. قانون کار اقماری نیز درست مانند دیگر قرارداد های کاری است و تفاوتی با آن ها ندارد. ما در این مقاله به مزایا و معایب این نوع قرارداد و قانون کار اقماری پرداختیم.