مدیریت منابع انسانی چیست؟

نویسنده: doosti

مدت مطالعه: 6دقیقه

تاریخ انتشار: 2022/04/27

مدیریت منابع انسانی (Human resource management) شامل مواردی نظیر: مصاحبه، استخدام، استقرار و مدیریت کارکنان یک سازمان است. مدیریت منابع انسانی گاها به اختصار منابع انسانی (HR) نیز به کار برده می شود. بخش منابع انسانی یک سازمان یا شرکت، معمولا مسئول اعمال و نظارت سیاست‌ های حاکم بر کارگران و روابط سازمان با کارکنان است. اصطلاح منابع انسانی ابتدا در اوایل دهه 1900 و در دهه 1960 به صورت گسترده تر در توصیف افرادی که برای یک سازمان یا شرکت کار می کنند اطلاق می شد. مدیریت منابع انسانی تاکید می کند که کارمندان جزء دارایی های یک کسب و کار محسوب می شوند. در این زمینه گاها از کارمندان یک سازمان به عنوان سرمایه های انسانی یاد می شود. همانند سایر دارایی هایی که یک کسب و کار دارد، هدف اصلی استفاده موثر از کارکنان، کاهش ریسک و به حداکثر رساندن نرخ بازگشت سرمایه است. عبارت مدیریت سرمایه های انسانی به صورت گسترده توسط ارگان ها و شرکت های بزرگ برای مدیریت بخش وسیعی از عملکرد های منابع انسانی مورد استفاده قرار گرفته است.

ویژگی مدیریت منابع انسانی

هر سازمان، بزرگ یا کوچک، از سرمایه های متنوعی برای راه اندازی کسب و کار استفاده می کند. این سرمایه ها می توانند شامل چیزهایی مثل: پول نقد، اشیاء قیمتی یا کالاهایی باشند که برای ایجاد درآمد برای یک کسب و کار استفاده می شوند. صرف نظر از صنعتی که در آن مشغول هستید، همه شرکت ها به یک چیز مشترک نیاز دارند: آنها باید افرادی داشته باشند که برای آنها کار کنند. بنابراین شرکت ها با استفاده از توانایی ها و مهارت کارکنان خود کسب درآمد می کنند. اگر می خواهید بدانید که مدیریت منابع انسانی چیست باید یک حوزه در نظر بگیریم، این حوزه طی بیست سال اخیر دستخوش تغییرات زیادی شده است و طی این مدت اهمیت بسیار بالایی در سازمان ها و شرکت ها پیدا کرده است. در گذشته، مدیریت منابع انسانی به معنا پردازش حقوق و دستمزد، ارسال هدایای تولد به کارکنان، ترتیب دادن سفر های کاری شرکت و اطمینان از پر شدن صحیح فرم‌ها بود. به عبارت دیگر، مدیریت منابع انسانی بیشتر یک نقش اداری را ایفا میکرد تا یک مسئولیت استراتژیک و مهم که برای موفقیت هر سازمانی ضروری است. لازم است تا بگوییم که هر مدیری در مدیریت منابع انسانی نقش دارد. به عبارت دقیق تر، درست است که هر مدیری مسئولیت وظایف محول شده به خودش را دارد، اما می تواند بعضی از مسائلی که به یک مدیر منابع انسانی مربوط است را انجام دهد. به عنوان مثال همانطور که ذکر شد، بخشی از وظایف یک مدیر منابع انسانی این است که با دادن پاداش به آن ها انگیزه بدهد و سعی کند تا آن ها را در آن مجموعه نگه دارد. خب این کار می تواند توسط سایر مدیرها نیز انجام شود. در نتیجه این موضوعاتی که تا اینجا گفته شد چه برای کسی که می خواهد یک مدیر منابع انسانی باشد یا یک کسب و کار را اداره کند، به یک اندازه مهم است. نقش عملیاتی مدیر منابع انسانی این است که افراد حاضر در یک محیط کاری را طوری اداره کند که آن سازمان به اهداف خود برسد و فضای کاری آن نیز حفظ شود. وقتی که این موارد به طور صحیح و موثری انجام شوند، مدیران منابع انسانی می توانند به استخدام افراد حرفه ای جدید که دارای مهارت های لازم برای پیشبرد اهداف شرکت هستند بپردازند و همچنین به آموزش و توسعه کارکنان فعلی برای دستیابی به اهداف سازمان مربوطه کمک کنند.

مدیریت منابع انسانی چگونه کار می کند؟

برای اینکه بدانیم مدیریت منابع انسانی چیست و چگونه کار می کند باید از طریق متخصصانی که در این حوزه آموزش دیده اند و تجربه کافی برای این امر دارند کمک گرفت. این افراد مسئولیت اجرای روزانه کار های مرتبط با سرمایه های انسانی را بر عهده دارند. به طور معمول، منابع انسانی، یک بخش کامل در هر سازمان را شامل می شود. بخش‌ منابع انسانی در سازمان ‌های مختلف می ‌تواند از نظر اندازه، ساختار و ماهیت موقعیت‌های فردی متفاوت باشند. مثلا شرکت های کوچک، تعداد کمی متخصص سرمایه های انسانی دارند که هر کدام شان طیف وسیعی از وظایف این حوزه را انجام می دهد که اصلا غیر معمول نیست، اما در شرکت های بزرگ تر، هر یک از مدیران منابع انسانی نقش های تخصصی تری دارند و وظایف هر کدام از آن ها با دیگری متفاوت است. ولی در مقیاس کلی، عملکرد تمامی آن ها با یک دیگر همپوشانی دارد. آمازون نمونه یک شرکت بزرگ است که در آن نقش های مختلفی برای هر یک از مدیران منابع انسانی تعریف شده است. در ادامه فهرستی از 14 پوزیشن تعریف شده برای مدیران منابع انسانی این شرکت آورده شده است:

دستیار منابع انسانی
شریک تجاری منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی
استخدام کننده
هماهنگ کننده استخدام
مدیر منابع
مدیر استخدام
متخصص مهاجرت
متخصص/مدیر جبران خسارت
متخصص / مدیر مزایا
متخصص/مدیر مدیریت استعداد
متخصص/مدیر یادگیری و توسعه
مدیر برنامه پروژه فناوری منابع انسانی
متخصص / مدیر تجزیه و تحلیل منابع انسانی

در حقیقت اعضا مجموعه منابع انسانی یا همان مدیران سرمایه های انسانی تا حدودی مسئول رسیدن آن شرکت یا سازمان به اهداف و ارزش های تعیین شده هستند. همچنین مدیران منابع انسانی برای کارکنان آن شرکت دلیلی اساسی هستند که چرا باید برای آن شرکت کار کنند. این موضوع می تواند به کارکنان کمک کند تا حس کنند بخشی از یک مجموعه‌ی بزرگ تر هستند.

الزامات ورود به مدیریت منابع انسانی چیست؟

کسانی که مایل به ورود به حوزه مدیریت منابع انسانی هستند معمولاً حداقل به مدرک لیسانس در مدیریت منابع انسانی یا یک رشته مرتبط مانند مدیریت بازرگانی نیاز دارند البته ممکن است بعضی از کارفرمایان مدرک کارشناسی ارشد را برای این شغل به عنوان پیش نیاز در نظر بگیرند. حداقل سابقه کاری مورد نیاز برای این پوزیشن شغلی کاملا بستگی به کارفرما دارد اما اکثر موقعیت های مدیریت منابع انسانی به چندین سال در این زمینه نیاز دارند. مهارت‌های نرمی که کارفرمایان از مدیران منابع انسانی نیاز دارند، شامل مهارت‌های رهبری، ارتباطات، تصمیم‌گیری، سازمانی و مهارت‌های بین فردی است. مدیریت منابع انسانی را می توان به بخش های مختلفی تقسیم بندی کرد. این مراحل معمولا به دو بخش قبل و بعد از استخدام تقسیم کرد که برای هر کدام از این مراحل یک مدیر سرمایه انسانی تخصیص داده می شود. در ادامه بعضی از خصوصیاتی که می تواند برای یک مدیر منابع انسانی مزیت محسوب شود آورده شده است:

تامین منابع و جذب نیرو
مدیریت تعارض بین فردی
استخدام کارمند جدید
تجربه نرم افزار منابع انسانی و سیستم اطلاعاتی
مدیریت اجرایی
مدیریت پروژه

اگر به دنبال این هستید که یک مدیر منابع انسانی حرفه ای شوید حداقل باید دوره کارشناسی داشته باشید. بعضی از موسسات دوره های خاصی در مدیریت منابع انسانی ارائه می دهند که یکی از راه های رسیدن به سطح ابتدایی مدیریت منابع انسانی باشد. راه دیگر وارد شدن به این حوزه گذراندن دوره لیسانس در یک رشته مرتبط مثل مدیریت بازرگانی است. اما برای کسانی که می خواهند به این حوزه تغییر شغل دهند، داشتن سابقه نقش های عملیاتی می تواند مزیت محسوب شود. برای کسانی که مدرک کارشناسی شان مرتبط با حوزه مدیریت نیست یا تجربه کاری مرتبطی ندارند، دوره های کارشناسی ارشد مخصوص مدیریت منابع انسانی وجود دارد که می تواند به آن ها دیدگاه خوبی از این رشته بدهد تا صلاحیت های لازم را بدست آورند.

وظایف مدیریت منابع انسانی چیست؟

مدیریت منابع انسانی یک عملکرد سازمانی است که مسائل مرتبط با افراد حاضر در یک سازمان را مدیریت می کند. به یاد داشته باشید که بعضی از وظایف مدیران منابع انسانی را سایر مدیران نیز انجام می دهند. در ادامه برخی از شرح وظایف یک مدیر منابع انسانی آورده شده است.

پرسنل:

برای انجام وظایف شما نیاز به افرادی دارید تا کار ها را انجام دهند. با وجود اینکه امروز اکثر کارها با ماشین انجام می شود، اما باز هم حضور نیروی انسانی در یک مجموعه نیاز است. پرسنل شامل کل فرآیند استخدام از ارسال آگهی برای یک شغل تا مذاکره در مورد بسته حقوق و دستمزد است. در عملکرد کارکنان، سه مرحله اصلی وجود دارد:

تدوین برنامه کارکنان: این طرح به مدیریت منابع انسانی اجازه می دهد تا تصمیم بگیرد چند نفر را باید استخدام کند.
استخدام: این شامل یافتن افرادی برای پر کردن موقعیت های باز است.
انتخاب: در این مرحله با افراد مصاحبه و انتخاب افراد مناسب صورت می گیرد. این مرحله با آموزش نیرو ها، حفظ آن ها و انگیزه دهی ادامه پیدا می کند.

نظارت قوانین محل کار:

هر سازمانی سیاست هایی برای تضمین تداوم درون سازمانی دارد. یکی از وظایف مدیریت منابع انسانی توسعه این سیاست هاست. در پیروی از خط مشی سازمان، مدیریت منابع انسانی در این فرآیند حضور دارد. در اینجا نیاز است تا این نکته ضروری را یادآور شد که بخش منابع انسانی نمی تواند به تنهایی کار کند و نیاز به مشارکت و همکاری سایر بخش ها دارد. بخشی از سیاست های کاری یک سازمان به شرح زیر است:

خط مشی انضباطی
سیاست تایم استراحت
نوع لباس پوشیدن
سیاست های اخلاقی

ابقا و نگهداری:

این مرحله شامل حفظ، و ایجاد انگیزه در کارکنان برای باقی ماندن در سازمان است. 90 درصد کارکنان یک شرکت یا سازمان را به این دلایل ترک می کنند:

مسائل مربوط به کاری که انجام می دهند
پیدا کردن چالش با مدیر
تناسب نداشتن با فرهنگ سازمانی
محیط کاری بد

آموزش و توسعه:

در زمانی که برای استخدام نیروی کاری جدید صرف می شود می‌خواهیم مطمئن شویم که آنها نه تنها برای انجام کار آموزش دیده‌اند، بلکه به رشد و توسعه مهارت های جدید در شغل خود ادامه می‌دهند. چرا که این امر سبب بهره وری بالاتر برای سازمان می شود. آموزش یک جزء کلیدی در انگیزه کارکنان است. کارمندانی که احساس می‌کنند در حال توسعه مهارت‌های خود هستند، در شغل خود شاد تر هستند، لذا همین امر منجر به افزایش تمایل ماندگاری در کارکنان می‌شود. نمونه هایی از این برنامه های آموزشی به شرح زیر است:

آموزش مهارت های شغلی، مانند نحوه اجرای یک برنامه کامپیوتری خاص
مهارت های ارتباطی
فعالیت های تیم سازی و کار گروهی

قوانین مؤثر در فرایند استخدام

یک مدیر منابع انسانی باید از قوانینی که ممکن است بر محیط کاری تاثیر بگذارد آگاه باشد. بعضی از این قوانین عبارتند از:

قوانینی که باعث ایجاد تبعیض می شوند
الزامات بهداشتی
حداقل دستمزد
امنیت کارکنان
قوانین اداره کار

مدیریت منابع انسانی باید همیشه از تغییرات در حال وقوع آگاه باشد. سپس آن تغییرات را به مدیریت کل سازمان اطلاع دهد. قوانین مؤثر در فرایند استخدام

نتیجه گیری

هر شرکت و یا سازمانی یک سری دارایی ها دارد و یکی از آنها کارمندان آن سازمان هستند. چرا که با استفاده از استعداد و توانایی های این افراد است که آن مجموعه درآمدزایی می کند. هر کسب و کاری نیاز دارد تا این عوامل انسانی را به درستی مدیریت کند تا به اهداف خود برسد و این امر تنها با مدیریت منابع انسانی امکان پذیر است. یک مدیر منابع انسانی باید علاوه بر داشتن تحصیلات آکادمیک و تجربه کاری مرتبط، دارای یک سری ویژگی های شخصیتی باشد تا بتواند در کار خود به موفقیت دست پیدا کند. از جمله وظایف یک مدیر منابع انسانی می توان به استخدام افراد مناسب، ایجاد انگیزه در کارکنان، آموزش و ماندگاری آن ها باشد.